مرجع تخصصی آب و فاضلاب

جنبه هاي راديولوژيكي آب
هدف اين مقاله تعيين حدود مواد راديواكتيو درآب براي دسترسي به آب آشاميدني سالم است، بدون توجه به اين كه مواد راديواكتيو به طور طبيعي در آب وجود داشته اند يا به وسيله انسان به آب وارد شده اند. مقادير راهنماي مواد راديواكتيو در آب آشاميدني در چاپ اول راهنما بر اساس خطرهاي روبه رويي با منابع راديواكتيو و اثر آن بر سلامتي پيش‌نهاد شده است. چاپ دوم اين راهنما تركيبي است از پيش‌نهادهاي سال 1990  ICRP . چاپ سوم، پيشرفت هاي اخير را در برمي گيرد كه شامل روبه‌رويي طولاني و ضرايب دوزها است.
خطرهاي راديولوژيكي ممكن است از پرتوهاي يونيزه توليد شده به وسيله بعضي از مواد راديواكتيو (شيميايي) در آب آشاميدني ناشي شود. نقش آب آشاميدني در بروز اين خطرها بسيار ناچيز است و بايد هم زمان با آب منابع ديگر نيز بررسي شوند.
دست‌يابي به راهنماي كنترل خطرهاي راديو لوژيكي دو مرحله دارد:
- غربال‌گري اوليه براي تعيين فعاليت آلفا و (يا) بتاي ناخالص، كه آيا غلظت بر حسب بكرل بر ليتر پايين تر از حدي است كه نياز به كار ويژه اي داشته باشد؟
- بررسي غلظت هاي راديونوكلييد هاي خاص و مقايسه آن ها با حدود راهنما درصورتي كه غربال گري حد بالاتري را نشان دهد.
از آنجايي كه روبه‌رويي با راديونوكلييدها از راه مصرف گاز حل شده و تنفس رادون آزاد روي مي دهد خطر ناشي از وجود رادون در آب آشاميدني حاصل از منابع زيرزميني در مقايسه با تنفس رادون كمتر است.  
بيشترين روبه‌رويي زماني است كه تنفس در فضاي بسته يا از منابع خاكي انجام مي گيرد، يعني زماني كه گاز بدون فيلتر شدن وارد محل زندگي مي شود مخصوصا در زيرزمين ها. غربال گري و حدود راهنماي كاربرد روزانه در مورد منابع آب آشاميدني موجود يا جديد است و ربطي به منابعي كه ناگهاني به دليل آزاد شدن راديونوكلييدها در محيط آلوده مي شوند ندارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

یکی از پردردسرترین مشکل بهره برداری از سیستم های بی هوازی حذف بو مخصوصاً بوهای ناشی از هیدروژن سولفوره است . این بوها در غلظتی معادل 5/0 قسمت در میلیون قابل تشخیص و اعتراض است . بعد از زمان کوتاهی که در تماس با هیدروژن سولفوره باشیم و سیستم بویائی ما با استنشاق دچار خستگی گردد به علت عدم درک بوهای غلیظ هیدروژن سولفوره ممکن است انسان در معرض تماس با گاز و بروز خطر قرار گیرد ، از این رو بهتر است وجود گاز از طریق دستگاههای اندازه گیری تعیین گردد تا سیستم بویائی انسان .

برحسب غلظت هیدروژن سولفوره هر نوع نشتی از بیوگاز احتمالاً با پیدایش بو توأم است . محتویات خروجی راکتور هم بدون شک دارای مقادیر کمی هیدروژن سولفوره خواهد بود که در هنگام جریان فاضلاب خروجی در جوبک ها رها خواهد شد . ممکن است محل های تخلیه فاضلاب خروجی مخصوصاً نقاط رها شدن گازهای هیدروژن سولفوره را به امکاناتی چون صافی ذعالی یا سایر وسائل جذب گاز هیدروژن سولفوره وصل نمود تا از پخش آن در فضای اطراف ممانعت به عمل آید .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

انواع روغن و گريس
قبل از آنكه سيستم و يا دستگاهي جهت جداسازي روغن از آب يا پساب انتخاب شود لازم است تا نوع پساب روغني كه بايد مورد تصفيه قرار گيرد مشخص شود. در اين قسمت كلمه‌ي روغن در شكل كلي به فاز غير آبي اطلاق و آب به فاز مايع اطلاق مي‌شود.
بعد از مدت زمان كافي تماس بين آب و روغن، روغن با حضور در فاز آبي به صورت‌هاي مختلف مي‌تواند سبب آلودگي آب شود. اين اشكال مختلف روغن عبارتند از: روغن آزاد، روغن به شكل امولسيون، روغن محلول، امولسيون‌هاي پايدار شيميايي و ذرات معلق احاطه شده توسط روغن.

1- روغن آزاد(Free oil)
هنگامي كه مخلوطي از آب و روغن براي مدت زمان كوتاهي بصورت ساكن قرار گيرد، در صورتيكه دانسيته‌ي روغن كمتر از آب باشد، روغن بصورت لايه‌اي در سطح فاز آبي شكل مي‌گيرد لايه‌اي كه بر روي سطح فاز مايع جمع مي‌شود داراي خصوصيات فيزيكي و شيميايي منبع آن روغن مي‌باشد مگر اينكه در اثر تغيير و يا واكنش مواد شيميايي موجود در فاز آبي و محيط اطراف به اين شكل درآمده باشند. اين تغييرات و يا واكنش‌ها ممكن است به دليل يكي يا تمامي مكانيزم‌هاي زير باشد: تبخير تركيبات فرار، اكسيداسيون اتمسفريك و فعاليت ميكروبها

2 روغن پراكنده(Dispersed oil)
گاهي به خاطر شدت اختلاط، قطرات روغن در فاز آبي پراكنده مي‌شوند اين نوع پراكندگي را امولسيون نيز مي‌نامند. اندازه ذرات روغن پراكنده (امولسيون) بسيار مهم مي‌باشد
3- امولسيون‌هاي پايدار شيميايي(Chemically stabilized emulsions)
حضور تركيب سوم در فاز روغن و يا فاز آبي سبب افزايش پايداري مي‌شود اين عامل و تركيب سوم تحت عنوان سوفاكتانت‌ (عامل فعال سطحي يا دترجنت، صابون و امولسيون كننده‌ها) مي‌باشد. غلظت ناچيزي از اين مواد مي‌تواند روغن را به شكل امولسيون‌هاي پايدار درآورند

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تامين آب آشاميدني سالم :
آب سالم بايد زلال‘ خنك ‘ بي رنگ ‘ بي بو‘ بدون مزه خاص و عاري از عوامل بيماريزا و سمي باشد .
آبهاي سطحي يا زير زميني اغلب حاوي ناخالصي هايي بوده و يا مشخصات نامطلوب دارند.
روشهايي با نام تصفيه مقدماتي‘ براي كاهش ناخالصي ها و يا تغيير مشخصات نامطلوب آب قبل از رسيدن به تصفيه خانه وجود دارد كه شامل فرايند هاي هوادي ‘ انعقاد‘ ته نشيني‘ صاف كردن و ... مي باشد . و در نهايت مرحله گندزدايي است كه در اين مرحله عوامل ميكروبي بيماريزا و مضر با روشهاي مختلف گندزدايي از بين مي روند.
در گذشته عمل تصفيه آب تنها به منظور بهبود خواص ظاهري و طعم آب انجام مي شد . اما امروزه استاندارد هاي جديدي در مورد كيفيت آب آشاميدني چه از نظر راديولوژيكي و چه از نظر بيولوژيكي بدنبال ساخت و توسعه ابزارهاي دقيقتر سنجش كمي و كيفي مواد وضع شده است.

روشهاي مختلف گندزدايي:
گندزدايي آب فرايندي است كه طي آن ميكروارگانيسم هاي بيماريزاي موجود در آب غير فعال مي گردند .
يك گندزداي خوب بايد به سرعت عمل كرده و در دز مصرفي براي غير فعال كردن ميكروارگانيسم ها‘ براي انسان و ساير جانوران بي اثر باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پژوهشگران می گویند مواد میکروب زدایی استخرها، خطر بروز آسم و سرطان را تشدید می کنند . آنان اعلام کردند ترکیب مواد گندزدا در آب استخرها با ضد آفتاب‌ها و عرق بدن می‌تواند مواد شیمیایی سمی تولید کند که در نهایت منجر به سرطان می‌شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  طبق آخرین مطالعات محققان دانشگاه ایلینویز، یک شیرجه در استخر در یک روز داغ تابستانی شاید آنقدرها هم که تصور می کنید برای شما بی خطر نباشد، چون آزمایشات نشان می دهد که استفاده از ترکیبات و مواد ضدعفونی کننده استخرهای شنا می تواند خطر ابتلا به آسم و سرطان مثانه را افزایش دهد.
این مواد گندزدا که برای جلوگیری از سرایت بیماری‌ها به آب استخر اضافه می‌شوند می‌توانند با ادرار و حتی موی شناگرها واکنش داده و باعث ابتلا به آسم و سرطان مثانه شود.
محصولاتی مانند ضد آفتاب‌ها و روغن‌ها دارای نیتروژن هستند که می‌توانند با گندزداها واکنش داده و مواد شیمایی سمی تولید کنند که باعث جهش ژنی می‌شوند.
این جهش‌های ژنی می‌تواند باعث نواقص مادرزادی شده، روند پیر شدن را تسریع کرده و منجر به مشکلات تنفسی شوند. حتی در صورت مواجه دراز مدت با این مواد شیمایی احتمال بروز سرطان هم وجود دارد.
یک گروه از محققان از دانشگاه ایلینویز نمونه‌هایی از آب شیر و آب استخر را با استفاده از تکنولوژی دی.ان.ای مقایسه کرده و متوجه شدند آب استخرها بیش‌تر باعث بروز آسیب‌های سلولی در انسان‌ها می‌شوند.
محقق ارشد این مطالعات پروفسور مایکل پلوا در این باره گفت: همه انواع منابع آبی در معرض مواد ارگانیک مانند برگ‌های در حال فساد، میکروب‌ها و دیگر اشکال حیات‌های مرده هستند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سيستم كنترل

سيستم كنترل پيش بيني شده براي تصفيه‌ خانه و خنثي ساز  بصورت كنترل دستي و محلي به همراه نظارت مركزي ميباشد كه در آن وظيفه اصلي جمع آوري بعهده كنترل كننده هاي محلي بوده و وظيفه كنترل مركزي نيز راهبري و هدايت كليه بخشها و واحدها ، جمع آوري اطلاعات بخشهاي گوناگون، نمايش اين اطلاعات در اتاق كنترل مركزي و در مواردي نيز  ارسال فرامين به بخشها ميباشد.

سه سطح دسترسي عبارتند از :

محلي : از جعبه هاي نصب شده در نزديك تجهيزات

از تابلوهاي كنترل محلي هر واحد MCC:

مركزي : از اطاق كنترل

هركدام از ساختمانها و واحدهاي تصفيه‌ بصورت منفرد يا بعضاً گروهي داراي يك دستگاه سيستم محلي تجهيزات با يك "مجموعه I/O توزيع شده" و يا سيستم كنترل مجزا ميباشند . تجهيزات كنترل ( كارتهاي ورودي/خروجي و مدول هاي ارتباطي ) و وسايل حفاظتي و نشاندهنده‌هاي محلي داخل اين تابلو نصب خواهند شد. اين تابلو در داخل تابلوهاي برق و يا در نزديك آن نصب ميگردد.

كليه موتورهاي برقي داراي يك جعبه نصب شده در كنار تجهيزات ميباشند كه بر روي آن سلكتور سوئيچ  انتخاب سطح دسترسي، PB هاي Start, Stop و چراغ هاي نشان دهنده وضعيت اين موتورها شامل روشن، خاموش و خرابي اين موتورها و براي موتورهاي 4KW و بيشتر، آمپر متر نشان  دهنده جريان موتور مزبور نصب ميگردد. در مواردي كه محل نصب تابلوهاي محلي نزديك به تجهيزات ميباشد تجهيزات جعبه مزبور ميتواند بر روي تابلوي محلي نصب گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آبخيزداري چيست؟ هدف از انجام آن چيست؟

براي بيان تعريف آبخيزداري بايد در ابتدا معني حوضه آبخيز را بدانيم:

● آبخيز(watershed):

آبخيز واحدي هيدرولوژيک است که به عنوان واحد فيزيکي, بيولوژيکي, سياسي, اجتماعي و اقتصادي براي طراحي ومديريت منابع طبيعي (آب, خاک, پوشش گياهي) پذيرفته شده است.

به عبارت ديگر آبخيز منطقه اي توپوگرافي است که توسط يک سيستم رودخانه زهکشي ميشود.

● تعريف آبخيز داري (watershed management):

آبخيزداري عبارت است از فرآيند تنظيم و اجراي اقدامات مناسب به منظور اداره منابع موجود در آبخيز, باکسب منافع, بدون آسيب رساندن به موجوديت اين منابع.

علم آبخيزداري در اوايل قرن بيستم به دلايل زير ايجاد شده است :

▪ کسب دانش وآگاهي بيشتر درمورد دوره هيدرولوژيک وعملکرد آن.

▪ افزايش جمعيت وفشار حاصله از آن به اراضي ومنابع آب.

▪ افزايش بيش از حد مصرف آب که ناشي از پيشرفت فن آوري وبالا رفتن سطح زندگي مردم

بوده است.

▪ بروز مشکلات جديد وپيچيده مرتبط باآب از جمله: مشکل وجود مناطق سيل گير, ايجاد آلودگي

آب, سکونت در مناطق خشک و...

مديران امور برنامه ريزي, سرانجام پي بردند که آبخيز ميتواند به عنوان بهترين واحد طبيعي براي اداره منابع طبيعي محسوب شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه پساب به روش SBR

سيستم  SBR را مي‏توان نوعي روش لجن فعال دانست كه در آن راكتور از فاضلاب پر شده و سپس به تدريج در طي يك سيكل زماني فاضلاب و مواد ته نشين شده تخليه مي‏گردد در واقع در هر سيستم SBR عمل تصفيه، ته نشيني مواد جامد مايع مخلوط و تخليه مايع روئي در همان مخزن انجام مي‏‏گيرد. بنابراين به حوض ته نشيني نهائي و پمپ برگشت لجن فعال نيازي ندارد.
بطور كلي سيستم فرآيند SBR‌ شامل پنج مرحله اصلي مي باشد كه در متن زير به تشريح مراحل خواهيم پرداخت:
الف: پر شدن فاضلاب
هدف از اين مرحله، افزودن سوبستر فاضلاب خام به راكتور مي باشد. با انجام اين مرحله سطح فاضلاب در راكتور كه در انتهاي دوره بهره برداي كاهش يافته و به 25 درصد ظرفيت راكتور رسيده، به يكباره به 100 درصد افزايش مي يابد. چنانكه اين فرآيند در راكتور به صورت زماني كنترل گردد در اين صورت پر شدن راكتور چيزي حدود 25 درصد از سيكل زماني كامل بهره برداري از راكتور شامل خواهد شد.
ب : واكنش
هدف از اين مرحله تكميل واكنشهايي است كه با پر شدن راكتور فاضلاب آغاز گرديده است. معمولاً مرحله واكنش 35 درصد از سيكل زماني كامل بهره برداري از راكتور را شامل ميگردد.
ج: رسوب و ته نشيني
 در اين مرحله جداسازي مواد جامد صورت مي گيرد تا بدين طريق فاضلاب تصفيه شده زلال شده، تخليه گردد. فرآيند ته نشيني در اين سيستم به علت ساكن بودن مواد بهتر از سيستم جريان پيوسته مي‏باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب