مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فیلتر شنی و کربنی
فیلتر شنی جهت حذف ذرات معلق (Suspended Solids ) تا قطر 50 ميكرون یا به بیان ساده کاهش کدورت آب و فیلتر کربنی به منظور حذف طعم، بو، رنگ، مواد آلي و کلر آزاد مورد استفاده قرار مي‌گيرد. یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها استفاده از حوضچه‌های ته نشینی است اما از کاربردی‌ترین روش‌های تصفیه، تصفیه با فیلتر های شنی (تند و کند) است که معمولاً برای جداسازی ذرات معلق کاربردی همه جانبه دارد. در صافي كربني، آب از بستر ذغال كربن اكتيو گرانولي عبور كرده و رنگ و بوي آن توسط ذغال كربن جذب شده و در نتيجه آب خروجي بدون هر گونه طعم، بو و رنگي خواهد بود. فيلترهاي كربني معمولاً بعد از فيلترهاي شني در فرآيند تصفيه آب قرار مي‌گيرند.
جنس بدنه فیلترهای شنی و كربني می تواند استیل، FRP و یا کربن استیل با پوشش رنگ اپوكسي باشد و سیلیس با دانه بندی‌هاي مختلف يا دانه‌هاي كربن فعال درون این مخازن ریخته می‌شود. این فیلترها هر چند وقت یکبار با توجه به میزان مواد جامد موجود در آب اشباع شده و نیاز به شستشوی معکوس دارند. فرايند شست و شوي معكوس مي تواند به صورت دستي ، نيمه اتوماتيك و يا اتوماتيك باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سختي گير رزيني
سختي آب ناشي از يون هاي كلسيم و منيزيم و به مقدار كمتر تركيبات فلزاتي چون آهن، منگنز و آلومينيم مي‌باشد. از آنجايي كه سه فلز مذكور به مقادير جزئي در آب موجودند لذا اثر آنها در سختي آب كم است.
به علت بروز مشكلات متعدد آب سخت ، در صنعت سختي آب را كاهش مي دهند. متداولترين روش براي حذف سختي آب ، استفاده از سختي‌گيرهاي تبادل يوني (رزيني) مي‌باشد. رزين‌ها، كلسيم و منيزيم را با سديم تعويض كرده و آب سخت را به آب نرم تبديل مي‌كنند.

عمده ترين كاربرد دستگاه هاي سختي گير رزيني عبارتند از :
نرم كردن آب ديگ هاي بخار و مبدل هاي حرارتي
نرم كردن آب مورد نياز برج هاي خنك كننده و سيستم هاي سرمايشي
نرم كردن آب مصرفي صنايع رنگسازي و رنگرزي

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مسمومیت نیتراتی در نشخوار کنندگان
مقدمه: نیترات ترکیبی است شیمیایی که به صورت طبیعی در ساختار بدن موجود زنده نیز تولید میشود.برای گیاهان منبع مهم نیتروژن برای پروتئین سازی بحساب می آید.برای باکتریها نیز به عنوان منبع نیتروژنی استفاده میشود. باکتریهای دستگاه گوارش در تک معده ایها و نشخوار کنندگان (چند معده ایها) از نیترات موجود در آب و غذای مصرفی استفاده میکنند و بر روی آن تغییراتی ایجاد میکنند تا نیتروژن آن قابل استفاده برای ساختن پروتئینها باشد. این تغییرات یکسری واکنشهای احیایی است. در مسیر این واکنشها ترکیبات دیگری تولید میشوند که همگی متابولیتهای نیترات بحساب می آیند. مهمترین آنها را میتوان نیتریت^-No₂ و یون آمونیوم ⁺NH₄ ذکر کرد.در طول این ترجمه با مسئله مسمومیت نیتراتی آشنا می شوید.
نیترات خودش مضر نیست این نیتریت است که سم است.نیترات بکمک آنزیم نیترات ردوکتاز به نیتریت تجزیه میشود.این آنزیم در گیاهان وجود دارد.برخی گونه های خاص باکتریایی و بافتهای بدن پستانداران هم این آنزیم را دارند. به این ترتیب میتوان این نتیجه را پیشگویی کرد که احیای نیترات به نیتریت همانگونه که در شکمبه یا سکوم قابل انجام است در بافتهای گیاهی و سیلوها نیز انجام پذیر است. دامهای نشخوار کننده و اسبها نسبت به غیر نشخوار کنندگان به مسمومیت نیتراتی حساسترند.
بیش از 50 مرگ  در نوزادان(انسان) در آمریکا و اروپا بخاطر مسمومیت نیتراتی گزارش شده است که به خاطر آلودگی آب مصرفی به سطوح بالای نیترات بوده است {آمار مربوط به زمان نوشتن مقاله میباشد}. یکی از مواردی که باید در مورد نیترات و نیتریت به آن توجه داشت عمل متقابل و همکاری آنها با منابع پروتئینی است که منجر به تولید یک ترکیب قوی سرطانزا به نام نیتروز آمین میگردد که این واکنش نیازمند آنزیم نیست و در شرایط اسیدی انجام میگیرد( شرایط محیط معده). هر چند تشکیل نیتروز آمین در شکمبه محدود است ولی در سیلوی علوفه گراس و سیلوی ذرت شناسایی شده است.اگر چه تا کنون مدرکی وجود ندارد ولیکن انتقال نیتروز آمین به شیر میتواند برای سلامتی انسان مهم باشد.  نیتروزآمین در فاصله زمانی پختن گوشتهای باکون حاوی نیترات هم تشکیل میشود.به این ترتیب جایگزینهایی برای افزودنیهای نیتراتی که از رشد باکتری کلوستریدیا بوتولینوم جلوگیری میکند جستجو شده اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ازن ژنراتور
گاز ازن (با فرمول شيميايي O3 ) يكي از قوي‌ترين اكسيد كننده هاي موجود در طبيعت به شمار مي‌رود. ازن عامل ضد ميكروبي با طيف گسترده و قوي بوده كه مي‌تواند باكتري‌ها، قارچ‌ها، ويروس‌ها، جلبک‌ها، کپک‌ها و ... را در زمان كوتاهي بطور كامل از بين ببرد. اين گاز با تخريب سلول ميكرو ارگانيزم‌ها آنها را از بين می برد. فرآيندي كه ازن توسط آن ميكرو ارگانيزم‌ها را از بين مي برد به زوال سلولي (cell lysing ) معروف است. در این فرایند ازن ديواره سلولي ميكرو ارگانيزم‌ها را شكسته و سيتو پلاسم باكتري را حل مي‌كند.
ازن در طبيعت به دو روش توليد مي شود، يكي تابش نور فرابنفش صاتع شده از خورشيد در طول موج 185nm و ديگري تخليه الكتريكي كه بصورت رعد و برق رخ مي دهد و موجب توليد ازن از اكسيژن موجود در هوا مي‌شود. در دستگاه‌هاي توليد ازن (Ozone Generator ) توليد گاز ازن بوسيله ايجاد جرقه‌هاي الكتريكي با ولتاژ بالا در محفظه مملو از گاز اكسيژن انجام مي‌پذيرد. 
ازن برخلاف در ضمن اثرات جانبي و نامطلوب آن را ندارد. همچنين بعلت اينكه از مادة اوليه اكسيژن توليد شده و در هنگام تخريب به اكسيژن تبديل مي‌شود اثرات زيست محيطي هم ندارد. اين سيستم در گندزدايي انواع آب‌هاي مصرفي در داروسازي‌ها صنايع غذايي، آبهاي بسته‌بندي، آب‌هاي فرآيندي، تصفيه پساب‌هاي صنعتي و استخرهاي شنا كاربرد دارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

یک سیستم اطلاعاتی است که پردازش آن بر روی اطلاعات مکان مرجع یا اطلاعات جغرافیایی است و به کسب اطلاعات در رابطه با پدیده‌هایی می‌پردازد که به‌نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند. به‌کارگیری این ابزار با امکان استفاده در شبکه‌های اطلاع‌رسانی جهانی، یکی از زمینه‌های مناسب و مساعد در جهت معرفی توان‌ها و استعدادهای کشور در سطح جهانی است.گسترش روزافزون شبکه کاربران این سیستم‌ها از جمله نکات اساسی است که می تواند به قابلیت‌ها و توانایی‌های این سیستم بیفزاید.در حال حاضر از این سیستم‌ها بسته به نیازهای هر منطقه یا کشور در بخش‌های مختلف (مانند مطالعات زیست‌محیطی، برنامه‌ریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری، تهیه نقشه‌های پایه، مدیریت کاربری اراضی، خدمات بانکی، خدمات پستی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب،گاز، و..) استفاده می‌شود و با گذشت زمان و توسعه سیستم‌ها، کاربرد GIS به کلیه بخش‌های مرتبط با زمین گسترش یافته است.

مطالعه حاضر نیز با در نظرگرفتن مسائل فوق درصدد است ضمن معرفی بخشی از توان‌ها و مزایای این سیستم در دسترسی سریع به اطلاعات، تحلیل اطلاعات به طور یکجا و با هم، بهنگام‌سازی، دقت و سرعت بالای عمل، و ....، کاربرد و نحوه استفاده از آن را در ارتباط با مجموعه اطلاعات علوم زمین مورد بررسی قرار دهد و ارزیابی نماید.

تاریخچه ایجاد GIS (مروری بر مطالعات انجام شده)
اولین نمونه از یک جی ‌آی ‌اس ملّی، جی ‌آی ‌اس کانادا است که از اواخر1960 به این طرف ‌به صورت پیوسته مورد استفاده قرار گرفته است. در دهه‌های 1970 و1980 میلادی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در فناوری GIS به وجود آمد، به طوری که عبارت «سیستم اطلاعات جغرافیایی» در مورد مجموعه ابزارهایی برای تحلیل و نمایش نقشه‌ها و ادغام فنون و شیوه‌های آماری و نقشه‌ای و کاربرد فراگیرتر آن، بویژه برای تحلیل تأثیرات وخط مشی‌های دولتی به کارگرفته شد. در حالی‌که سابقه فناوری GIS درکشورهای غربی ازجمله کانادا وآمریکا به بیش از40 سال می‌رسد، فناوری GIS در اغلب کشورهای جهان سوم بسیار جوان می‌باشد. از ویژگی‌های GIS در کشورهای غربی هماهنگی بین فناوری و آموزش وکاربرد آن است، درحالی که درکشورهای جهان سوم، ورود فناوری قبل از آموزش و مهارت‌اندوزی مربوط به آن صورت می‌گیرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اشعه ماوراء بنفش
پرتو فرا بنفش (UV) قادر است بدون نياز به مواد شيميايي افزودني كه غالبا تركيبات مضر جانبي ايجاد نموده و طعم آب را تغيير مي دهند، عمل ضدعفوني را بطور كامل انجام دهد. مزاياي ديگر دستگاههاي گندزدايي UV نصب ساده، هزينه هاي عملياتي پايين و حداقل فضاي مورد نياز  را شامل ميشود. روش UV براي ضدعفوني مكانهاي مسكوني، اداري و صنعتي مناسب ميباشد. آبهاي سطحي مانند درياچه ها، رودخانه ها و يا چاه هاي كم عمق، عموما بيشتر از منابع زيرزميني در معرض خطر آلودگي قرار دارند و همچنين نوسانات كيفيت‌ آب آنها بدليل تاثيرات فصلي و بارندگي بيشتر است. در طراحي دستگاههاي UV ميتوان اين نوع تغييرات قابل پيش بيني را منظور نمود. آبهاي زير زميني نيز بطور روزافزون عامل بيماريهاي آبي ناشي از باكتري ها و ويروس ها- ميكروبها ميباشند كه نور UV بطور آني آنها را خنثي مي نمايد. ساختار دستگاههاي UV در كليه سيستم مشابه است. خنثي سازي ميكروبها توسط تأثير آسيب رساني پرتو UV بر روي DNA ، ماده ژنتيكي موجود در كليه سلولهاي زنده صورت ميگيرد. در مورد موجودات بيماري زا، از تكثير آنها جلوگيري كرده و قابليت آنها در ايجاد بيماريهايي از قبيل بيماريهاي روده و معده كه از موارد اصلي منتج از نوشيدن آب آلوده ميباشد را از بين مي برد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دستگاه‌هاي كلرزني آب
کلرزني يکي از قديمي‌ترين و عمومي‌ترين شيوه هاي گندزدايي آب در جهان مي‌باشد. از دلايل عمده استفاده از آن مي توان موثر بودن در غلظت پائين، ارزان و در دسترس بودن ونيز داشتن باقيمانده در آب پس از عمل گند زدائي را نام برد. با توجه به تشكيل تركيبات آلي كلرينه و ساير تركيبات تري هالومتان در اثر گند زدايي با كلر كه عوارض نامطلوبي را براي مصرف‌كنندگان به همراه دارد استفاده از گند زداهاي جديد روز به روز ابعاد وسيع تري مي‌يابد.
كلرزني آب خام عبارت است از سالم‌سازي آب ورودي به تأسيسات به منظور اكسيداسيون و حذف نسبي آلاينده‌هاي آلي مولد بو و طعم نامطلوب، حذف نسبي آلاينده‌هاي معدني مولد رنگ مانند آهن، منگنز، فلزات سنگين و ته‌نشيني آنها در مرحله زلال‌سازي و جلوگيري از رشد بعدي ميكرو ارگانيسم‌ها و گياهان آبي در تأسيسات تصفيه‌خانه. لازم بذكر است كلرزني آب خام بايد در حدي انجام شود كه در آب خروجي از فيلترها، مقدار كلر آزاد باقيمانده در حدود 2/0 تا 3/0 ميليگرم بر ليتر در زير صافي‌ها باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1ـ آب به ميزان كم: 15 گرم پودر پِركلرين (3 قاشق مرباخوري) را در يك بطري تيره رنگ به حجم يك ليتر آب حل نموده و به ازاي هر ليتر آب مورد دسترس، هفت قطره از محلول در آب حل نموده، پس از 30 دقيقه آب ضد عفوني و قابل شرب مي باشد.

 

2ـ آب انبار: به ازاي هر متر مكعب آب، 5 گرم پودر پركلرين (يك قاشق مرباخوري) در يك ليتر آب حل كرده سپس محلول بدست آمده را درون آبِ آب انبار بريزيد. پس از 30 دقيقه آب ضد عفوني شده و قابل استفاده مي باشد.

 

3 ـ شبكه هاي آبرساني: شبكه هاي آبرساني را با دستگاههاي هيپوكلريناتور يا كلريناتور گازي و متناسب با قطر لوله آبرسان تحت فشار، كلر تزريق مي كنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب