مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نگاه کلی
به دلیل اینکه آب نقش اساسی در بقا زندگی انسان ایفا می‌کند، در صورت آلوده بودن توانایی زیادی برای انتقال انواع گوناگونی از بیماریها و امراض را نیز دارد. این بیماریها به وسیله باکتریهای بیماری‌زا ، ویروسها ، پروتوزوئرها و کرمها در انسان ایجاد می‌شوند. منابع و مخازن آب از جمله رودخانه ها ، کانال آبها ، دریاچه ها و سدها به ویژه در مناطق گرمسیر ، محلی مناسب برای انتشار این گونه بیماریها هستند. این نوع مخازن آب ، زمینه را برای رشد میزبانهای واسط انگلها مانند حلزونها ، ماهیان ، گیاهان آبزی و ناقلان بیماریها مانند پشه ها و سایر حشرات گزنده فراهم می‌سازند. علی‌رغم کوشش مسئولان برای تصفیه آب به خصوص در مناطق گرمسیر ، این بیماریها ممکن است ایجاد شوند. در نتیجه ، قبل از برطرف ساختن آلودگی آب باید به وضعیت بهداشتی محیط زیست مردم رسیدگی شده و آموزشهای لازم به آنها بدهند تا از آلودگی آب جلوگیری شود.
● بیماریهای با منشا آبی
معمول ترین شکل بیماری وابسته به آب ، بویژه آن شکلی که سبب آسیب بیشتری در مقیاس جهانی می‌گردد، شامل بیماریهایی است که با آب آلوده به ادرار و مدفوع انسانی، منتقل می‌شوند. آلودگی به این بیماریها ، زمانی اتفاقی می‌افتد که ارگانیسم بیماری زا به آب راه می‌یابد و این آب توسط فردی که به بیماری مصونیت ندارد مصرف می‌شود. از عمده ترین بیماریهای این دسته ، وبا ، حصبه یا تیفوئید ، پاراتیفوئید ، هپاتیت های مسری ، ژیاردیانیز ، لپتوسیپروسیس ، تولادمیا ، اسهال میکروبی و غیره هستند که یک مسیر از انتقال مدفوع تا خوراک داشته و بروز آنها بطور همزمان ، بین افرادی که از یک منبع آب استفاده کرده اند مشخص می شود

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پارامسی :

پارامسی ها پروتوزوئرهای تک سلولی (یونی سلولار) هستند و در شاخه مژه داران و سلسله پروتیستا طبقه بندی می‌شوند. آنها در آب های آرام و آبگیرهای راکد زندگی می‌کنند و بخش اصلی زنجیرهٔ غذایی را تشکیل می‌دهند. آنها از پسماندهٔ جلبکها و سایر موجودات ریز تغذیه می‌کنند و خودشان توسط موجودات کوچک دیگر خورده می‌شوند. تمام اعضای شاخه مژه داران (سیلیوفورا) به وسیله برآمدگی های ریز مو مانندی که مژه نامیده می‌شود حرکت می‌کنند.پارامسی قادر نیست شکل بدنش را مانند آمیب تغییر دهد زیرا غشای (پوسته ی) بیرونی ضخیم و سختی به نام پلیکل دارد. پلیکل غشای سلولی را فرا می‌گیرد.پارامسی دو نوع هسته دارد. هستهٔ بزرگ ماکرونوکلئوس نامیده می‌شود و فعالیتهایی مانند تنفس، سنتز پروتئین و هضم غذا را کنترل می‌کند. هستهٔ کوچک تر میکرونوکلئوس می‌باشد و تنها در طی تولید مثل به کار گرفته می‌شود. تولید مثل در پارامسی شامل تبادل DNA بین میکرونوکلئوس است. برای انجام این امر دو پارامسی از طول به هم می چسبند و از طریق دهان سلولی به هم ملحق می‌شوند. این فرایند گشنگیری نامیده می‌شود و نوعی تولید مثل جنسی در میکروارگانیسم ها می‌باشد.واکوئل انقباضی در سلولهای جانوری برای بیرون راندن آب اضافی به کار می‌رود. واکئول انقباضی شکلی شبیه به ستاره دارد.پارامسی ها هتروتروف هستند. یعنی باید از غذا برای کسب انرژی استفاده کنند. غذا از طریق دهان سلولی وارد می‌شود و به شیار دهانی می‌رود. در انتهای شیار دهانی واکئول غذایی شکل می‌گیرد. واکئول غذایی تا زمانی که هضم شود در سیتوپلاسم باقی می ماند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

محيط کشت و انواع آن:

براي هر يک از ميکروارگانيسم ها بايد مخلوطي متعادل از غذاهاي مورد نياز ، به غلظتي تهيه گردد که رشد موجود در آن بخوبي صورت گيرد.چنين مخلوطي را محيط کشت گويند.
1 – محيط هاي کشت ساده
2 – محيط هاي کشت پيچيده
3 – محيط هاي تشخيصي يا متمايز کننده 

محيط کشت ساده:

اين محيط به نحوي گزينش مي شوند که بتوانند مواد مغذي لازم براي رشد و نمو تمام ميکروارگانيسمهاي آلوده کننده را فراهم سازند. مهمترين نمونه هاي اين نوع محيط کشت Nutnient agar جامد و Nutrient broth مايع است که بيشتر براي شمارش تعداد ميکروارگانيسمهاي آلوده کننده مواد غذايي بکار مي روند.

محيط کشت پيچيده :

حاوي موادي هستند که براي رشد ميکروبها ضروري است. ولي تمام محتويات اين محيط ها، همينطور مقدار آنها مشخص نيست. خيلي از محتويات محيط هاي کشت پيچيده عبارتند از :
نتيجه هضم و تجزيه بافتهاي گياهي، گوشتها، کازئين و سلول مخمرها.

محيط هاي تشخيصي يا متمايز کننده:

با مواد شيميايي نسبتاً خالص و با غلظت کاملاً مشخص به ميزاني که براي رشد ميکروبها ضروري است تهيه مي کنند. اين محيط ها بر حسب نيازهاي غذايي ميکروارگانيسمهاي مختلف با يکديگر اختلاف دارند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آرمیلاریا اوستویا Armillaria ostoyae ‬نوعي قارچ است كه به قارچ عسلي Honey mushroom و يا به Shoestring Rot در نزد مردم معروف است.

گستره عجيب و ابعاد وسيع اين قارچ آن را به بزرگترین موجود زنده در جهان تبديل كرده است.

اين قارچ زمانيكه دانشمندان به دنبال علت خشك‌شدن و مرگ درختان در منطقه كوه‌هاي آبي اورگان بودند، كشف شد.

دانشمندان سن این قارچ را حدود 8000 سال برآورد كرده‌اند. كه به همين دليل مي توان آن را يك موجود باستاني زنده بر روي زمين نيز محسوب كرد.

این موجود زنده دور از چشم انسان، فرصت زيادي براي گسترش در سراسر منطقه پيدا كرده و موجودات زنده  ديگر نيز ندانسته روی آن قرار گرفته و به حيات پنهاني آن كمك كرده‌اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بحران کمبود آب امروزه به طور جدی مطرح است. با توجه شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک ایران، خطر کم آبی در آینده نزدیک به طور جدی احساس می شود. امروزه برداشت بی رویه از منابع آب بویژه منابع آب زیرزمینی باعث پائین رفتن سطح این آبها شده است. به عنوان مثال آب مصرفی در بخش کشاورزی جهان 160 میلیارد متر مکعب از میزان جایگزین شدن طبیعی آن بیشتر است.
  پروفسور " پرویز کردوانی " ، در سخنرانی خود تحت عنوان " پیر شدن و بحران آب در آینده نزدیک " در دومین همایش ملی سوخت، انرژی و محیط زیست که در محل تالار انتظار کرمانشاه برگزار شد، اظهار داشت: به عقیده من تا 50 سال آینده، آب در بسیاری از نقاط جهان به اتمام می رسد و حتی در برخی از شهرهای مرکزی ایران تا 4 یا 5 سال آینده این شرایط رخ خواهد داد. وی ادامه داد: در حال حاضر به علت برداشت زیاد از چاه ها و آب های زیرزمینی ایران، بسیاری از نقاط به آب شور رسیده است.
این چهره علمی ماندگار و بنیانگذار مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران، گفت: شرایط کنونی و آینده نزدیک آب جهان به گاوی شبیه است که در اثر دوشیدن بیش از حد او، به جای شیر، خون می دهد. پروفسور کردوانی در خصوص علت پیر شدن آب، تصریح کرد: آب ها بر اثر توسعه کشاورزی و استفاده از کودهای ازته، نیتراته شده اند که این عامل موجب شیوع سرطان معده در مردم خواهد شد.
 وی افزود: با افزایش جمعیت دنیا و توسعه علم و فرهنگ، افزایش سطح بهداشت و رواج شهرنشینی امروزه با سه مشکل آب، آلودگی محیط زیست و غذا روبه روهستیم.
  این چهره ماندگار ایران در رشته جغرافیا، اظهار داشت: روزگاری سالم ترین غذاها، میوه ها و سبزیجات بودند اما امروزه این میوه و سبزیجات به خاطر استفاده بیش از اندازه سموم در فرایند تولید آنها، در زمره آلوده ترین غذاها قرار گرفته اند.
  پروفسور کردوانی تصریح کرد: سیستم باروری ابرها نیز چندان راه مناسبی جهت افزایش منابع آب نیست و این در حالی است که امکان باروری ابر در شهرهای مرکزی ایران مثل کرمان ، یزد و ... وجود ندارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1 – مزاياي رنگ آميزي :

1 – ايجاد تضاد بين ميکروارگانيسمها و زمينه آنها، که در نتيجه باعث تمايز اشکال مختلف مي شود.
2 – امکان بررسي ساختمانهاي داخلي سلول باکتريها، مثل ديواره سلولي، واکوئل، يا ضمائم هسته را فراهم مينمايد.
3 – به باکتري شناس امکان مي دهد که در درشت نمايي بيشتر استفاده کند.

2 – ماده رنگي :

مواد رنگي اغلب املاحي هستند که يکي از يونهاي آنها رنگي است يک ملح يا نمک ترکيبي است که از يک يون با بارالکتريکي مثبت و يک يون با بار الکتريکي منفي تشکيل شده است. ماده رنگي ساده متيلن بلو در حقيقت ملح کلرو متين بلو مي باشد که تجزيه آن کلرورمتيلن بلو -----> متين بلو + کلرور

 3 – روشهاي رنگ آميزي :الف ) رنگ آميزيهاي ساده :
1 – مواد رنگي قليايي
2 – مواد رنگي اسيدي
3 – مواد رنگي خنثي
ب) رنگ آميزيهاي تشخيصي :
1 - رنگ آميزي گرم
2- رنگ آميزي اسيد فست

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

۱- روشهاي کشت ميکروارگانيسمها :

1 – کشت ميکروارگانيسمهاي هوازي
2 – کشت بي هوازي باکتريها
3 – کشت بي هوازي باکتريها با استفاده از ديسکاتور
4 – روش شمارش مستقيم

 2 – روش کشت پورپليت را براي شمارش ميکروارگانيسمها :

در روش پورپليت با توجه به رقتهاي مختلف تهيه شده از نمونه غذايي براي هر رقت 2 تا 4 ظرف پتري اختصاص داده مي شود و يک ظرف نيز به عنوان کنترل براي اطمينان از سترون بودن روف پتري و محيط کشت در نظر گرفته مي شود. روي ظروف پتري را با شماره نمونه، رقت و تاريخ آزمايش مشخص کرده، در هر دو يا چهار ظرف پتري از رقت مربوط ، يک ميلي ليتر قرار مي دهند به اين ترتيب با استفاده از يک پيپت، کليه رقتها به ظروف پتري منتقل مي شوند، محيط کشت مناسب قبلاً ذوب و در حمام مادي 45 درجه سانتيگراد نگهداري مي شود پس از ريختن رقتهاي مختلف ماده غذايي به داخل ظروف پتري به هر ظرف حدود 15 ميلي ليتر از محيط کشت مذاب که حرارت آن بيشتر از 45 درجه نباشد اضافه مي شود . پس از آن بلافاصله در ظرف را بسته، آن را 15 بار از عقب به جلو، 5 بار در جهت عقربه هاي ساعت، 5 بار از چپ به راست و 5 بار خلاف عقربه هاي ساعت به آرامي حرکت مي دهند تا نمونه و محيط کشت بخوبي مخلوط شوند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آیا می دانید جوشاندن آب ممکن است باعث آلوده تر شدن آب شود ؟!!!!
 
آب آشامیدنی ممکن است دو نوع آلودگی یعنی آلودگی میکروبی و شیمیایی داشته باشد.
به دلیل خطر بیشتر آلودگی میکروبی و تاثیر زود هنگام آن تمام توصیه های بهداشتی در مورد آب آشامیدنی در مورد آلودگی میکروبی آب است. چون در صورت آلوده بودن آب به پاتوژن ها (میکروارگانیسم های بیماریزا) احتمال شیوع بیماری های مختلف مخصوصاً در کودکان وجود دارد. به همین دلیل اغلب پزشکان توصیه می کنند آب آشامیدنی را قبل از مصرف بجوشانیم. جوشاندن آب یک راه حل منطقی و قابل قبول برای از بین بردن عوامل بیماریزای موجود درآب است.
 اما در صورتی که آب از منبعی تامین شود که آلودگی میکروبی نداشته باشد و در عوض آلودگی شیمیایی مثل غلظت بالای نیترات داشته باشد، جوشاندن آب فقط باعث افزایش غلظت مواد شیمیایی آب می شود. به این صورت که در اثر جوشاندن آب مقداری از آب بخار می شود در حالی که مقدار نیترات موجود در آب تغییری نمی کند. به عنوان مثال حداکثر مقدار مجاز نیترات که توسط سازمان جهانی بهداشت WHO برای آب آشامیدنی توصیه شده برابر 50ppm است. حال اگر آب شهر 30 ppm نیترات داشته باشد و با جوشاندن نصف آب بخار شود غلظت نیترات دو برابر شده  و به 60 ppm  می رسد که از بیشتر از حد مجاز است. و با مصرف همان مقدار آب جوشانده شده دو برابر نیترات وارد بدن شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب