مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دید کلی

بطور طبیعی ، املاح متعددی در آب وجود دارند، ولی علاوه بر این املاح ، بعضی مواد شیمیایی در خلال فرآیند تصفیه به آب علاوه می‌گردند، از اینرو است که در پایان تصفیه و یا بطور کلی قبل از مصرف آبها، باید از نظر کیفی کنترل شوند. در مورد بعضی از این املاح توضیحاتی داده می‌شود.
 
مس (Cu)

مس ، در آبهای طبیعی بندرت دیده می‌شود و وجود ترکیب سولفاتی آن برای ماهیان بسیار مضر است، بطوری که 0,12 میلیگرم در لیتر آن در آب برای ماهی قزل آلا کشنده است و انواع دیگر ماهیها به این ماده ، حساس هستند و مقاومترین ماهیها در محیطی با 1.2 میلیگرم سولفات مس خواهد مرد. در پس‌آبها ، غالبا بعلت عبور آن از مبدلهای حرارتی مس و یا معرف سولفات مس در استخرهای شنا برای جلوگیری از رشد الگ‌ها ، می‌توان به مقدار قابل توجهی مس برخورد نمود.

مقادیر زیاد مس در آب ، علاوه بر ایجاد طعمهای نامطلوب و نامطبوع ، باعث پیدایش لکه‌های سیاه ، روی موزائیک ، کاشی و لباسهای سفید در حین شستشو خواهد بود. مقدار 1.0 ppm از مس در آبهای شهری مجاز تعیین شده است. (بدن انسان روزانه به 1 - 2 میلی گرم مس نیاز دارد).
روی (Zn)

وجود انسان همانند مس به روی نیاز دارد (حدود 100 میلیگرم در روز) و این فلز ، همانند مس از طریق ادرار و مدفوع قابل رفع است و در بدن انباشته نمی‌شود و از اینرو از نظر سلامتی ، حتی 40 ppm مجاز می‌تواند باشد، ولی مقادیر بیش از 5 ppm آن در اثر تولید هیدرات و هیدروکربنات روی ، طعم نامطبوعی در آن ایجاد می‌کند و آبهای قلیایی ، حتی رنگشان هم شیری می‌شود.
سرب (Pb)

سرب برخلاف مس و روی در بدن انسان انباشته می‌شود و متابولیسم بدن نیز چندان نیاز قابل توجهی به این ، فلز ندارد. مسمومیت با سرب ، به همراه کم خونی ، بی‌اشتهایی و دردهای عضلانی است. این عوارض گویا زاییده جایگزین شدن سرب بجای کلسیم در ترکیب استخوانهاست که مرکز خون سازی می‌باشند. علاوه بر این ، سرب ، عملکرد آنزیمهای سازنده هموگلوبین را مختل می‌نماید.

سرب که به آسانی از طریق پوست ، مخاط ، تنفس و تغذیه جذب می‌شود، به علل مختلف در محیط زیست پراکنده است. از مهمترین این علل وجود سرب در سوخت اتومبیلهاست. در ضمن وجود بعضی آلیاژهای سربی که بعنوان لوله‌های انتقال آب مورد استفاده قرار می‌گیرند. مقدار مجاز سرب در آبهای شهری ، کمتر از 0.5 ppm است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مصارف کشاوزری فاضلاب  

از میان مصارف عنوان شده برای فاضلاب شاید کاربرد آن در کشاورزی از اهمیت بیشتری برخوردارباشد و در بیشتر نقاط دنیا حتی در کشور خودمان طرحهای بزرگ و کوچکی در این زمینه در دست مطالعه و اجرا است . قطعاً از طریق مصرف فاضلاب برای کشاورزی خواهیم توانست زمینهای جدیدی زیر کشت ببریم و با تولید محصولات کشاورزی که تماماًجنبه غذایی دارند ،‌قسمتی از نیازهای اجتماعی را برطرف نماییم. در مصرف مجدد فاضلاب خام یا احیا شده در کشاورزی مهمترین عامل انتخاب زمین است . زمین مورد نظر باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد:

1- زمین انتخابی باید نزدیک اجتماعاتی که فاضلاب ناشی از فعالیتهای آن به مصرف کشاورزی می رسد  باشد تا از هزینه های پر خرج انتقال جلوگیری به عمل آید .

2- کیفیت خاک زمین انتخابی از نظر مناسب بودن برای کشاورزی بایستی مورد توجه قرار گیرد.

3- جهت باد طوری نباشد که احیاناً بوهای ناشی از تجزیه مواد آلی فاضلابی که صرف آبیاری شده به طرف اجتماعات جریان یابد .

4- فاصله زمین انتخابی از آخرین نقطه شبکه جمع آوری فاضلاب یا محل تصفیه خانه طوری باشد که باعث محدودیت توسعه آینده شهری نگرددد و همانطور که گذشت این فاصله اگر زیاد دور باشد ،‌انتقال فاضلاب هزینه های زیادی در بر خواهد داشت .

5- زمین اتخابی برای مصرف فاضلاب باید از بافت وضعیت خاک ، میزان نفوذ پذیری سطح آبهای زیر زمینی مورد مطالعه دقیق قرار گیرد و توپوگرافی زمین و نقشه های مربوطه قبل از اقدام به مصرف مجددد فاضلاب در آن به دقت بررسی گردد تا نحوه توزیع فاضلاب در آن مشخص شود .

مشخص شده که کاربد فاضلاب به عنوان آب کشاورزی 5000 سال سابقه دارد . در قرن 19 حتی تخلیه فاضلاب تصفیه شده به منابع آبی که تامین کننده آب آشامیدنی اجتماعات بود انجام گردید .

همزمان با توسعه مصارف مجدد فاضلاب مقررات و قوانبن هم از نظر کیفیت فاضلاب تصفیه شده و هم از نظر نوع تصفیه مورد نیاز برای تامین کیفیت مورد نظر ،‌مخصوصاً مواردی از کیفیت که به بهداشت عمومی مصرف کنندگان فاضلاب تصفیه شده مربوط است وضع گردید .

نوع محصولاتی که در زمین انتخابی باید به عمل آید و میزان آب مورد نیاز آنها برای آبیاری نیز قبل ا ز تصمیم گیری در مصرف فاضلاب برای کشاو رزی باید مطالعه شده باشد . مصرف فاضلاب در کشاورزی تاریخی نسبتاً طولانی دارد . در اواسط قرن 19    liebig   اولین کسی بود که به خواص باروری فاضلاب در کشاورزی اشاره نمود و مصرف آن را برای آبیاری توصیه کرد . بعد از انتشار اولین گزارش که حاکی ا ز موفقت آمیز بودن مصرف فاضلاب در کشاورزی بود ، مخصوصاً که این گونه مصارف از آلودگب بیش ارز حد جریانهای آب جلوگیری می نماید ، مصرف فاضلاب در کشاورزی بقدری توسعه یافت که در سال 1939 در آلمان فاضلاب حاصل از فعالیت 7 میلیون نفر در کشاورزی به مصرف رسید . در 1914 فقطدر کالیفرنیا فاضلاب 35 شهر بزرگ و کوچک در آبیاری زمین بکار گرفته شد . در هند کشاورزی با فاضلاب از مهمترین روشهای دفع فاضلاب محسوب می کردد . نتایج مهمی که از مصرف فاضلاب در تولیدات کشاورزی بدست آمده است عبارتند از :

میزان تولید اغلب محصولات کشاورزی همچون چغندر قند در مصرف فاضلاب برای آبیاری به مراتب زیادتراز مصرف آب خالص همراه با کودهای شیمیایی برای ابیاری است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفیه بیولوژیکی پساب صنعتی

مقدمه:

دیر زمانی نیست که یکی از اهداف مهم واصلی در قانون تاًسیس شرکتها و کارخانجات صنعتی در ایران حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی آن تعیین شده است. به موجب این قانون کارخانجات صنعتی می بایست نظارت و دقت مضاعفی در خصوص جلوگیری از تخریب محیط زیست به هر نحو به عمل آورند. در غیر این صورت با برخوردهای جدی و شدیدی از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست روبرو خواهند شد.

در دهه های گذشته تعاریف جدیدی از توسعه یافتگی و پایداری در فرایند توسعه در کتب و محافل علمی و سیاسی مشاهده می شود . یکی از نگرش های جدید توسعه یافتگی و یکی از ارکان مهم توسعهً پایدار در کشورهای مدعی ، برخورد با آثار سوء مسایل زیست محیطی می باشد که پیگیری جدی در جهت جلوگیری از بروز آن، به فرهنگ و نگرش دولت ها در خصوص ارزش نهادن به فرهنگ والای انسانی بستگی دارد

در دو دههً گذشته در کشور عزیز ما ، ایران نیز به حفظ محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن توجه زیادی شده است . ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان متعهد گردیده که درجهت حفظ محیط زیست به طور جدی تلاش و این کره خاکی را برای نسل های آینده حفظ نماید.

از جملهً این تعهدات حفظ منابع آبی و احداث تصفیه خانه فاضلاب برای تصفیه آبهای آلوده می باشد. آلودگی آب علاوه براینکه باعث نشر بسیاری از بیماری های مختلف می شود، سلامت و کیفیت منابع محدود آب تمیز را نیز تحت تاًثیر قرار داده ودر بلند مدت صدمات زیادی را بر پیکره توسعهً اقتصادی و اجتماعی جامعه وارد می سازد. از این جهت بازیافت فاضلابها و پسآبهای صنعتی ، بخصوص در کشورهایی که دچار کم آبی یا بی آبی هستند ، اهمیت خاصی پیدا نموده واین روش در حال حاضر در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از صنایع کشور در بازیافت پسابهای صنعتی به منظور افزایش تولید وایجاد شرایط و فضای توسعه اقدام می نمایند.

تصفیه بیولوژیکی پسآب های صنعتی نیز یکی از روش های استاندارد و قابل قبول در سطح جهان است که در جهت استفاده مجدد و بازیافت آب در کارخانجات صنعتی از آن استفاده می شود.

واحد تصفیه پساب پتروشیمی آبادان ، یکی از چند واحد تصفیه بیولوژیکی پسآب در استان خوزستان و اولین واحد تصفیه بیولوژیکی است که در یکی از زیر مجموعه های فعال وزارت نفت در این استان فعالیت خود را شروع نموده که با موفقیت روز افزون و تلاش مستمر کارکنان آن در راه اعتلای مفاهیم دقیق توسعه پایدار در استان گام بر می دارداین سایت تعدادی از پرسنل واحد تصفیه بهره برداری آبادان سعی را بر آن داشته اند تا ابتدا به تعریف ، بیان مشخصه فاضلاب ها برسی آلاینده های مهم تعاریف و سپس مبانی تصفیه بیولوژیکی پساب صنعتی پرداخته و پس از آن به شرح مختصری از تصفیه خانه پتروشیمی آبادان اقدام میشود تا شاید نظر علاقه مندان را به مشارکت در مباحث و تبادل افکار علمی و تخصصی تصفیه رهنمون نماید .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کاهش مشکلات سختی‌گیری‌ آب در روش آهک‌زنی سرد
حفظ قابلیت اطمینان تصفیه‌خانه آب برای حمایت از فرآیندهای تولیدی و ساخت، از حساسیت بالایی برخوردار است هرچند سیستم‌های موجود در تصفیه‌‌خانه باعث ایجاد منافع مستقیم نمی‌شوند ولی تاخیر در سرمایه‌گذاری بر روی سیستم‌های تصفیه آب، باعث افزایش ریسک خرابی‌های برنامه‌ریزی نشده خواهد شد. نحوه عمل در تصفیه‌خانه‌ها بدین صورت است که عموماً‌آب را از یک منبع دریافت کرده و وارد کلاریفایر می‌کند تا جامدات معلق آن حذف شده و برای استفاده در برج خنک‌کن یا برای تصفیه‌های بعدی ارسال شود. تغییر در کیفیت آب خام ورودی نمی‌تواند تنها دلیل برای پایین بودن کیفیت آب خروجی از کلاریفایر باشد چون به احتمال زیاد کارآیی کلاریفایر دستخوش تغییر شده است.
معمولترین روش برای زلالسازی ثقلی آبهای سخت، روش آهک‌زنی سرد است. در این مقاله سعی بر آن است که چگونگی عملکرد این کلاریفایرها مشخص شده و مواد شیمیایی بکار رفته در آنها ذکر شود و روند مناسب تغذیه مواد شیمیایی بیان شده و بعداً‌پارامترهای طراحی ذکر شوند. بعلاوه سعی خواهد شد روش آهک زنی سرد تشریح شده و یک سری راهنمایی برای حفظ قابلیت اطمینان سیستم ارایه شود.

نحوه عملکرد کلاریفایرها
معمولاً‌کلاریفایرها در زمره اولین واحدهای تصفیه آب بشمار می‌روند. اساساً‌ کلاریفایرهای ثقلی وظیفه حذف مواد معلق (نامحلول) مثل سیلیس و مواد آلی را بر عهده دارند تا در تجهیزات بعدی، وجود این مواد باعث گرفتگی نشود.
حذف جامدات معلق در یک فرآیند سه مرحله‌ای انجام می‌پذیرد:
الف) انعقاد: باید متذکر شد که ذرات معلق،‌دارای بار منفی بر روی سطح خود هستند (بعنوان پتانسیل زتا شناخته می‌شود) و به دلیل وجود این بارها ذرات، یکدیگر را دفع می‌کنند. یک ماده شیمیایی معدنی یا آلی (منعقد کننده) که دارای مولکولهایی با بار مثبت باشد، قادر خواهد بود که اکثر بارهای منفی موجود در ذرات معلق را خنثی کرده و با اینکار اجازه دهد که ذرات به یکدیگر نزدیکتر شوند. عملیات انعقاد نیازمند یک مرحله اختلاط سریع است که در قبل از کلاریفایر و یا در اولین بخش آن انجام خواهد پذیرفت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

زند گی جد ید به طور کلی د ر بهار شکوفا می شود ، مگر این که حیات د ریایی د ر خلیج مکزیک باشد . هر بهار، این آب های ساحلی به یک صحنه مرگ و نیستی تبد یل می شوند .

این منطقه وسیع تقریباً بد ون اکسیژن که یک منطقه مرد ه خواند ه می شود ، د ر امتد اد ساحل بین لوئیزیانا و تگزاس قرار د ارد .

صد ها منطقه ساحلی جهان د ارای مناطق مرد ه هستند . آنها بیشتر زمانی بوجود می آیند که باران بهاری روی زمین جمع می شود ، راهش را به د رون نهرها و رود خانه ها می گشاید و سرانجام به اقیانوس فرو می ریزد . رود خانه ها یک محموله مواد غذایی، بویژه نیتروژن، از مزارع که د رون آب پخشان با خود حمل می کنند وقتی این نیتروژن به د ریا می رسد ، موجب یک طغیان کوتاه رشد جلبکی می شود که آب را از اکسیژن تهی می سازد . ماهی، صد ف های خوراکی، میگو، خرچنگ ها، صد ف های سیاه صخره های آبی و د یگر جانوران ساکن کف د ریا می توانند د ر این جریان نابود شوند .

جین لایچنکو، یک بوم شناس از د انشگاه ایالت اورگون می گوید : این تخلیه مواد غذایی از زمین به طور فزایند ه ای شمار، اند ازه و سختی مناطق مرد ه را افزایش می د هد . این بیشتر به این علت است که استفاد ه از کود شیمیایی د ر کشاورزی رو به افزایش است. گاهی نیز مواد زائد به جاماند ه از حیوانات یا فاضلاب انسانی این مصیبت را بد تر می کند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب مورد نیاز به اندازه کافی و کیفیت مطلوب برای ادامه حیات بشری بسیار ضروری است انسانها از همان ابتدا به اهمیت فراوان آب پی برده بودند و تمدنها پیرامون منابع آبی به وجود آمده اند که علاوه بر تامین نیازهای حیاتی قادر به رفع نیازهای کشاورزی و حمل و نقل بوده اند.
انسانهای اولیه از طریق حواس فیزیکی نظیر بینایی و چشایی و بویایی کیفیت آب را می سنجیدند.
خصوصیات آب آشامیدنی
شناسایی ویژگی هایی که در فرآیند تصفیه آب شرب ضروری به نظر می رسند و بایستی با استانداردهای موجود مطابقت داشته باشند عبارتند از:
 ویژگی های فیزیکی آب اشامیدنی
    الف) جامدات معلق
    ب) کدورت
    ج) رنگ
    د) طعم و بو
    و) دما
خصوصیات آب آشامیدنی
  ویژگی های شیمیایی آب آشامیدنی
   الف) کل جامدات محلول
   ب) قلیائیت
   ج) سختی
   د) فلزات
   و) مواد آلی
   ه) مواد مغذی
خصوصیات آب آشامیدنی
ویژگی های بیولوژیکی آب آشامیدنی میکروارگانیسم های بیماریزا در آب
 
الف) باکتریها  : 1.وبا 2.حصبه 3.اسهال خونی باسیلی
 
ب) ویروسها  : 1.فلج اطفال 2.هپاتیت
 
ج) تک یاخته ها :1.آمیبیازیس 2.توکسوپلاسموزیس 3.ژیاردیازیس
 
د) کرم های انگلی  :1.آسکاریس   2. کرم های قلابدار   3.تریکوسفال    4.اکسیور یا کرمک    5.همینولپیس نانا   6.تنیاساژیناتا    7.تنیااکینوکک    8.شیستوزوماهماتوبیوم

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

چکیده:

با انجام آزمایشات انتقال آلودگی، ضریب دیفیوژن یون کلر درخاک ماسه سیلتی رودخانه شهرچای ارومیه و خاک رسی منطقه مدفن زباله شهرستان ارومیه تعیین گردید. پارامترهای موثر در میزان انتقال آلودگی از مدفن زباله به سفره آب زیرزمینی مورد شناسایی قرار گرفت. سه گزینه مدفن زباله جهت محاسبات انتقال آلودگی انتخاب شده و تاثیر تعدادی از پارامترهای انتقال با استفاده از کد رایانه ای MIGRATE مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده با افزایش ارتفاع لایه خاک طبیعی میزان آلودگی در سفره آب زیرزمینی به تاخیر می افتد، لیکن مقدار غلظت ماکزیمم در سفره آب زیرزمینی به ارتفاع لایه خاک طبیعی بستگی ندارد. همچنین با افزایش ضخامت سفره آب زیرزمینی و سرعت جریان آب در این سفره مقدار غلظت یون کلر در این لایه کاهش می یابد. بر اساس یافته های این مطالعه ، یک مدفن زباله نیمه مهندسی را که دارای یک لایه زهکش شیرابه و یک لاینر رسی است، می توان بعنوان یک استاندارد حداقل به حرفه مهندسی و دست اندرکاران امر مدیریت پسماندهای شهری در کشور معرفی نمود.
کلید واژه ها: دیفیوژن، انتقال آلودگی، مدفن زباله، سفره آب زیرزمینی، لاینر رسی، زهکش شیرابه

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تأثیر فاضلاب و پسابهای صنعتی کارخانجات بر آبزیان

مقدمه :

افزایش روز افزون جمعیت و تو سعه بیش از حد اسکان انسان ها درحاشیه رودخانه ها وسوا حل ابها و منابع آبی منجر به افزایش ایجاد مراکز صنعتی و کارخانجات شده است . که اینها به نوبه خود ، ضا یعا ت و فضو لات آ لوده کننده به آ بها را افزایش می دهند . بطور ی که این عوامل آ لوده کننده میتو انند تغیرات غیر قابل قبول وپیش بینی نشده ای را بر روی محیط ومنا بع آ بی ایجاد نما یند. و روند طبیعی زندگی آبزیان را تغیر دهند.
تک تک آلوده کنندها ی صنعتی در آ بها ، به تنها ی آنقد ر مشکل ساز نمی باشند. بلکه عوامل گونا گون ،شامل:
روش عمل ، مقدار رقیق شدن در طول مسیر و..... دست به دست هم داده تا اینکه مشکلات فراوان را در آبها ایجاد می کنند.
بطور مثال: ترکیبات سیانور در محیطهای آبی سّمی هستند . ولی وقتی درمجاور کادمیم و روی ، قرار میگیرند . سمّی شدن آنها صدها بار تشدید وکشنده تر می شوند.

هدف : 

شناسای برخی ازمنابع ضایعات وپس آبهای صنعتی کارخانجات ومراکز صنعتی که آ لوده کننده محیط زیست و اکوسیستمهای آبی می باشند و در نهایت منجر به بروز مشکلات فراوان برای آبزیان و انسانها می شوند .

بحث :

بطور کلی ضایعات وپس آبهای صنعتی کارخانجات به صورت: مواد آلی گیاهی وجانوری ( اجسادوبقایای آنها ) _مواد آلی شیمیای( شامل: سموم گیاهی ، پاک کننده ها وهیدروکربنها _(عناصروترکیبات معدنی _رسوبات _ مواد رادیواکتیو _حرارت _فلزات سنگین وغیره ...می باشند .
اثرات ایجاد شده ناشی از فاضلابهای صنعتی در منابع آبی شور وشیرین تا حدودی یکسان است که برخی از انها بطور خلا صه به قرار زیر می باشد:

·  فاضلا بهای صنعتی کا رخانجا ت شستشوی الیاف و پس ما نده های کارخانجات شیمیای که منشأ الی دارند . به شدت آبها را قلیای کرده ، بی.ا. دی. آب را افزایش می دهند .

·  کارخانجات گوشت ،لبنیات ،نی شکر، به همراه تقطیر وکنسرو کردن آنها در آ بها به علّت تجزیه باکتریها ، بی.ا.دی. را افزایش واکسیژن محلول را کاهش میدهند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب