مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مدیر عامل آب و فاضلاب مازندران از افتتاح مدرن ترین تصفیه خانه فاضلاب خاورمیانه با حضور رییس جمهور و وزیر نیرو خبر داد و افزود: این تصفیه‌خانه فاضلاب با اعتبار ۶۸۷ میلیارد ریال به بهره‌برداری می رسد.
محمدتقی حسین زاده با بیان اینکه این طرح به منظور ارتقاء بهداشت عمومی ، حفظ محیط زیست و جلوگیری از اکوسیستم دریای خزر به اجرا در آمده است گفت: پیش بینی شده است که این تصفیه خانه در ۴ مدول و با ظرفیت ۹۶ هزارمتر مکعب در شبانه روز احداث شود که ۴۰۰ هزار نفر تحت پوشش این شبکه قرار می گیرند .
وی با اشاره به اینکه مدول اول این طرح با ظرفیت ۲۳۲۴۰ متر مکعب در شبانه روز آماده بهره برداری است تصریح کرد: با افتتاح مدول اول این طرح ۱۰۵هزار نفر تحت پوشش شبکه فاضلاب شهر ساری قرار خواهند گرفت.
مدیر عامل آب و فاضلاب مازندران افزود: اجرای ۲۹۷کیلومتر خط اصلی،فرعی، انتقال و پساب در قطرهای ۱۰۰۰ ، ۱۲۰۰ و ۱۴۰۰ میلی متر احداث ایستگاه پمپاژ اصلی با ظرفیت ۱۹۰۰ لیتر در ثانیه از اقداماتی است که تاکنون انجام شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بررسی روشهای جمع آوری فاضلاب :
1-سیستم جداگانه جمع آوری فاضلاب بهداشتی از فاضلاب سطحی:
مزایای این سیستم : دبی ورودی به تصفیه خانه فاضلاب کم میشود؛ به عمل تصفیه روی سیلاب نیاز نخواهد بود؛ آب رودخانه آلوده نمی شود؛ قطر لوله ها کم میشود؛ چنانچه نیازی به کاربرد ایستگاه پمپاژ داشته باشیم حجم کمتری از فاضلاب پمپ شده و این موجب صرفه جویی میشود.
معایب: در اثر پایین بودن قطر لوله ها ممکن است گرفتگی لوله پیش بیاید؛ اجرای دو سیستم لوله کشی مجزا پرهزینه است؛ کانال های جمع آوری فاضلابهای سطحی تنها در هنگام بارندگی مورد استفاده قرار میگیرد.
2- سیستم مشترک جمع آوری فاضلاب بهداشتی و فاضلاب سطحی:
مزایای این سیستم: قطر لوله ها زیاد وامکان گرفتگی لوله ها کم است؛ فاضلاب بخاطر اختلاط با سیلاب رقیق میشود؛ از انجا که تنها یک خط لوله کار گذاشته میشود ارزانتر است؛ تعمیر و نگهداری شبکه نیاز به لوازم لوله بازکنی پیچیده ندارد.
معایب: سیلاب با فاضلاب مخلوط شده و آلودگی محیطی را پیش می آورد؛ در روزهای بارانی شبکه خوب عمل میکند و در مواقع دیگر بخاطر زیاد بودن قطر مجاری تامین سرعت خودشستشویی مشکل است؛ بخاطر زیاد بودن قطر لوله های بکار رفته در شبکه حمل و نقل آنها مشکل است؛ در اثر رگبارهای شدید پیش بینی نشده ممکن است شبکه نتواند تمام سیلاب را منتقل کند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استخر های تثبیت فاصلاب:

استخر های تثبیت فاضلاب در ساده ترین شکل خود حوضچه های عریض و کم عمقی هستند که در آن فاضلاب خام بوسیله روش های کاملا طبیعی در اثر واکنش جلبک ها و باکتری ها تصفیه می گردد. هزینه های ساختمانی ٬ میزان سرمایه گذاری اولیه و تعمیرات مورد نیاز آن ها پایین و بهره برداری و نگهداری از آن ها بسیار آسان و کم هزینه است.

کاهش کلیروفرم های مدفوعی نیز نسبت به سایر روش های تصفیه فاضلاب بیشتر می باشد.

استخر های تثبیت فاضلاب بدون شک در مناطق گرمسیری و جایی که زمین کافی در اختیار باشد یکی از موثر ترین روش های تصفیه فاضلاب است . بایستی متذکر شد که استفاده از این استخر ها منحصر به مناطق گرمسیری نمی باشد و در اکثر شرایط آب و هوایی ٬ حتی مناطق سردسیری مانند آلاسکا . راندمان مناسبی داشته است. در تصفیه فاضلاب های صنعتی نیز استخر های تثبیت فاضلاب کارایی چشمگیری از خود نشان دادند. در کشور های صنعتی نیز علیرغم وجود تکنولوژی مدرن و پیشرفته امروزی سهم موثری به استخر های تثبیت فاضلاب واگذار گردیده است. به طور مثال یک سوم از کل تصفیه خانه های فاضلاب شهری در امریکا از نوع استخرهای تثبیت می باشند.

این استخر ها به طور کلی بر اساس ماهیت واکنش ها بیولوژیکی درون آن ها به سه دسته اساسی زیر تقسیم بندی می شوند:

 1. استخر های هوازی          Aerobic ponds                           

2.استخر های بی هوازی        Anaerobic ponds        

3.استخر های هوازی و بی هوازی ( اختیاری)  Facultative ponds

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نكاتی چند در اجرای پل های بتن مسلح    
در سال های اخیر شناخت از رفتار سازه ها و برآورد نیروهای وارد بر آنها به خصوص در هنگام زلزله از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده . جامعه مهندسی كشور ما نیز در بخش مشاوره (طراحی سازه ها) از این خوان دانش به مدد حضور آیین نامه های طراحی به روز و ابزارهای قدرتمند نرم افزاری وارداتی، بهره مند شده است.

این موضوع در مراحل اول و دوم مطالعات طراحی به خوبی رخنمون داشته اما در اجرا متاسفانه فاصله قابل توجهی میان دانش نیروهای بخش طراحی با دانش نیروهای فنی دستگاه های نظارتی و پیمانكاران به وجود آمده كه خود عامل مهمی در برآورده نشدن كیفیت مناسب در هنگام اجرای سازه ها شده است.

البته این نكته نیز دور از ذهن نماند كه گاهی اوقات نیز فاصله مذكور به طور معكوس و به دلیل عدم آگاهی بخش طراحی از روش ها و ظرفیت های موجود در صنعت ساخت و ساز به طرح هایی با قابلیت های اجرایی پایین ختم گردیده است. مقاله حاضر به چند نكته از هر دو حیطه مورد اشاره در ارتباط با طراحی و اجرای پل های بتن مسلح می پردازد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مراحل مختلف خدمات مهندسي طرح هاي شبكه جمع آوري فاضلاب :
-فاز صفر ( مرحله شناسائي )
-فاز يك ( مرحله توجيهي )
-فاز دو ( مرحله تشريحي )
-فاز سه ( مرحله اجرايي )
-فاز مرحله بهره برداري و نگهداري از سيستم
الف ) مطالعات فاز صفر :
براي شروع مطالعات از فاز صفر استفاده مي كنيم . اين مرحله يك مرحله شناسائي است و در حقيقت يك بررسي كلي در جمع آوري اطلاعات و حدود و نيازهاي طرح در اين مرحله مشخص مي شود .
در اين مرحله خلاصه گزارش چند صفحه اي شامل خلاصه اي راجع به تعداد جمعيت ، ميزان آب مصرفي ، مساحت عمليات و برآورد در مورد كل هزينه در فاز يك تهيه مي گردد .
هزينه ها براساس سرانه حساب مي شوند و هرچه جمعيت بيشتر باشد هزينه كمتر خواهد بود .
يعني در جمعيت هاي كوچكتر هزينه به مراتب بيشتر است . در حال حاضر براي جمعيت هاي بالاي 8 هزار نفر هزينه سرانه هشت هزار تومان مي باشد ( سال 1373 )
گزارش تهيه شده در اين مرحله بايستي قادر باشد به سوالات زير پاسخ دهد :
-آيا ادامه مطالعات در مرحله بعدي قابل توجيه است ؟
-چه نوع مطالعات اضافي مورد نياز است ؟
-برآورد هزينه ، ظرفيت و بازده تقريبي طرح چقدر است ؟
ب ) مطالعات فاز يك :
مطالعات فاز يك ، يك سري مطالعات مقدماتي است ، يك بررسي همه جانبه است و فاقد جزئيات اجرائي است . مرحله اي است كه با بررسي جزئيات كافي امكان يا عدم اجراي گزينه هاي طرح اجرائي مورد بررسي قرار گرفته و در صورت تاييد ، گزينه برتر انتخاب مي گردد . توجيه بهداشتي ، فرهنگي نيز لازم است صورت گيرد .
مطالبي كه در يك گزارش مرحله توجيهي مد نظر قرار مي گيرد عبارتست از : هدف طرح ، جمع آوري كليه اطلاعات و آمارهاي موجود و تكميل آن ها ، توصيف و تحليل داده هاي موجود ، انجام مطالعات و آزمايش هاي لازم براي تعيين مشخصات لازم براي طراحي ، تهيه نقشه ، برآورد كلي ابعاد و حجم كار و هزينه براي روش هاي مختلف جمع آوري ، تامين هزينه اجرائي كار ، قابليت اجرائي هر گزينه ، اثرات زيست محيطي ناشي از اجرا و بهره برداري طرح .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

جانمايي سيستم Layout of the system
جانمايي آزمايشي مسير فاضلاب بوسيله ترسيم در امتداد خيابان ها انجام مي پذيرد . جهت جريان كه به طرف پائين شيب زمين است با فلش نشان داده مي شود . جانمايي چندين بار تكرار ميگردد تا بالاخره نتيجه آن طرح فاضلاب اصلي خواهد بود كه در پائين ترين نقطه محل همراه با لوله هاي كوچكتر و شاه لوله هاي فرعي كه به دورترين ناحيه منشعب مي شوند قرار داده مي شود . فاضلاب ها زهكش طبيعي سطح را به همان تنگاتنگي كه جانمايي خيابان ها اجازه مي دهد دنبال مي كنند . آبريزها با پمپ يا ساخت سيستم هاي فاضلاب جداگانه به نقاط ديگر زهكشي مي شوند . در زمين هاي مسطح يك مكان مركزي انتخاي مي شود كه تمام خطوط براي پمپ زني به لوله اصلي ثقلي يا به تصفيه خانه خواهند ريخت .
معمولا لوله هاي گاز ، آب و فاضلاب در داخل محدوده متعلق به خيابان قرار مي گيرند كه ضروري است لوله هاي آب از فاضلاب كاملا جدا باشند . در خيابان هاي بسيار عريض ممكن است فاضلاب ها به منظور كاهش طول اتصالات درهر ضلع خيابان قرار گيرند .
جانمايي عمودي حكم مي كن كه حداقل پوشش و خاكبرداري در نظر گرفته شود كه اصولا به شيب زمين ، جلوگيري از يخ زدگي ، بار ترافيك و اندازه لوله ها بستگي دارد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تونل كني Tunneling
هر جا كه عمق خاكبرداري ها از 8 متر تجاوز نمايد ، هزينه تونل كني در مقايسه با اجراي معمولي بايد بررسي گردد . هر گاه تونل كني به صلاح باشد ، روش به كار رفته بستگي به نوع خاك خواهد داشت . در سنگ دج ، نيازي به شمع زني يا مهاربندي نيست ، خاكبرداري وسيله انفجار صورت مي پذيرد . سنگ هاي درزدار ممكن استنياز به مهاربندي داشته باشد .
تونل هاي سنگي بايد تهويه شوند تا گاز ، دود و گرد و خاك حاصل از مواد منفجره براي حفاري خارج گردند . هر جا كه احتمال ريزش و فرو ريختن قوس تونل وجود دارد ، مهاربندي لازم است .
در كارهاي اجرايي تونل كني موضوع ايمني بسيار مهم است ، هر جا مهاربندي يا چوب بست بيشتري لازم است بايد براي جلوگيري ازخطر ريزش با دقت مهاربندي انجام پذيرد . در مصالح نرم تخته هاي حائل در داخل خاك يا مصالح نرم كوبيده مي شود و پس از اتمام كار بيرون آورده مي شوند . در تونل هاي طولاني مصالح بر روي ماشين هاي خط آهن كوچك به داخل و خارج تونل حمل مي گردند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب