سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
تاثیر فعالیتهای انسانی بر گرم شدن زمین
۱۳۹۲/۰۵/۲۲
20:46
|
شبیه سازیهای جدید رایانهای نشان میدهند که حرارت ناشی از گسترش
فعالیتهای انسانی با تغییر چرخش اتمسفری موجب گرم شدن هوای زمین شده است
به گزارش ایرنا، این شبیه سازیها نشان میدهند که گرمای حاصل از موتور خودروها، نیروگاهها، کورهها و سایر دستگاههای مصرف کننده سوختهای فسیلی نقش ناخوشایندی در گرم شدن دمای زمین دارند.
مارک مککارتی، یک دانشمند در زمینه آب و هوا در مرکز "مت آفیس هادلی" در انگلیس، گفت: به خوبی مشخص است که حرارت ناشی از مصرف انرژیهای فسیلی توسط انسانها باعث میشود که دمای هوای شهرها گرمتر از مناطق کم جمعیت همجوار شود که این پدیده به "اثر جزیرهای حرارت شهری" معروف است.
در مطالعات قبلی این موضوع مشخص نشده بود که حرارت ناشی از فعالیتهای انسانی تاثیر قابل توجهی بر متوسط دمای هوای جهان دارد.
به گزارش ایرنا، این شبیه سازیها نشان میدهند که گرمای حاصل از موتور خودروها، نیروگاهها، کورهها و سایر دستگاههای مصرف کننده سوختهای فسیلی نقش ناخوشایندی در گرم شدن دمای زمین دارند.
مارک مککارتی، یک دانشمند در زمینه آب و هوا در مرکز "مت آفیس هادلی" در انگلیس، گفت: به خوبی مشخص است که حرارت ناشی از مصرف انرژیهای فسیلی توسط انسانها باعث میشود که دمای هوای شهرها گرمتر از مناطق کم جمعیت همجوار شود که این پدیده به "اثر جزیرهای حرارت شهری" معروف است.
در مطالعات قبلی این موضوع مشخص نشده بود که حرارت ناشی از فعالیتهای انسانی تاثیر قابل توجهی بر متوسط دمای هوای جهان دارد.
سیستم تصفیه آب فرودگاه بين المللي امام خمينی
۱۳۹۲/۰۵/۱۵
2:7
|
آب مصرفي مورد نياز در مرحله اول بهره برداري از طريق چاههاي حفر شده در
محوطه فرودگاه تامين مي گردد كه پس از ذخيره سازي و انجام تصفيه هاي لازم
از طريق شبكه هاي جداگانه جهت مصارف شرب، آتش نشاني و فضاي سبز به نقاط
مصرف منتقل مي گردد
هدف از تصفيه آب:
o جدا سازي مواد معلق و شناور از آب خام
o گند زدايي و كشتن ميكروارگانيزم هاي بيماري زا
o حذف مواد معدني و آلي مضر
فعاليت هاي انجام شده
در تصفيه خانه آب :
o اندازه گيري شدت جريان ورودي
o پايين آوردن سختي آب
هدف از تصفيه آب:
o جدا سازي مواد معلق و شناور از آب خام
o گند زدايي و كشتن ميكروارگانيزم هاي بيماري زا
o حذف مواد معدني و آلي مضر
فعاليت هاي انجام شده
در تصفيه خانه آب :
o اندازه گيري شدت جريان ورودي
o پايين آوردن سختي آب
سیستم تصفیه فاضلاب فرودگاه بين المللي امام خمينی
۱۳۹۲/۰۵/۰۸
2:4
|
براي دفع كردن فاضلاب خروجي از كليه سايتها و انتقال آنها به تصفيه خانه
فاضلاب وجود يك شبكه فاضلاب الزامي مي باشد تا هم از ايجاد بيماري جلويگري
به عمل آيد و هم فاضلاب توليدي تبديل به آب آبياري قطره اي شود.
به اين ترتيب هم از هدر رفتن آب به شكل فاضلاب جلوگيري به عمل مي آيد و هم منبع آب مناسب جهت آبياري فضاي سبز در دسترس قرار مي گيرد.
طول خط لوله هاي فاضلاب فرودگاه بين المللي امام خميني 7 كيلومتر، سايز لوله ها 20 اينچ و جنس لوله ها Hdml مي باشد.
تصفيه خانه فاضلاب در قسمت جنوب شرقي منطقه عملياتي واقع است. و در اين مكان فاضلاب موجود تصفيه و از پساب فاضلااب تصفيه شده جهت آبياري فضاي سبز استفاده خواهد شد.
تصفيه خانه فاضلاب توانايي تصفيه 400 متر مكعب فاضلاب در ساعت را دارد.
به طور كلي هدف از تصفيه فاضلاب عبارت است از:
ـ جداسازي مواد معلق و شناور از فاضلاب
ـ اكسيداسيون مواد ناپايدار آلي و تبديل آنها به مواد پايدار
ـ جداسازي مواد سمي و نامحلول از فاضلاب
ـ گندزدايي و كشتن ميكروارگانيزم هاي بيماري زا در فاضلاب
به اين ترتيب هم از هدر رفتن آب به شكل فاضلاب جلوگيري به عمل مي آيد و هم منبع آب مناسب جهت آبياري فضاي سبز در دسترس قرار مي گيرد.
طول خط لوله هاي فاضلاب فرودگاه بين المللي امام خميني 7 كيلومتر، سايز لوله ها 20 اينچ و جنس لوله ها Hdml مي باشد.
تصفيه خانه فاضلاب در قسمت جنوب شرقي منطقه عملياتي واقع است. و در اين مكان فاضلاب موجود تصفيه و از پساب فاضلااب تصفيه شده جهت آبياري فضاي سبز استفاده خواهد شد.
تصفيه خانه فاضلاب توانايي تصفيه 400 متر مكعب فاضلاب در ساعت را دارد.
به طور كلي هدف از تصفيه فاضلاب عبارت است از:
ـ جداسازي مواد معلق و شناور از فاضلاب
ـ اكسيداسيون مواد ناپايدار آلي و تبديل آنها به مواد پايدار
ـ جداسازي مواد سمي و نامحلول از فاضلاب
ـ گندزدايي و كشتن ميكروارگانيزم هاي بيماري زا در فاضلاب
علل فرسودگي و تخريب سازه هاي بتني (causes Of Deteriorations)
۱۳۹۲/۰۵/۰۱
1:35
|
علل فرسودگي و تخريب سازه هاي بتني (causes Of Deteriorations)
1-1- نفوذ نمكها (ingress Of Salts)
نمكهاي ته نشين شده كه حاصل تبخير و يا جريان آبهاي داراي املاح مي باشند و همچنين نمكهایی كه توسط باد در خلل و فرج و تركها جمع مي شوند، هنگام كريستاليزه شدن مي توانند فشار مخربي به سازه ها وارد كنند كه اين عمل علاوه بر تسريع و تشديد زنگ زدگي و خوردگي آرماتورها به واسطه وجود نمكهاست. تر وخشك شدن متناوب نيز مي تواند تمركز نمكها را شدت بخشد زيرا آب داراي املاح، پس از تبخير، املاح خود را به جا مي گذارد.
1-2- اشتباهات طراحي (specification Errors)
به كارگيري استانداردهاي نامناسب و مشخصات فني غلط در رابطه با انتخاب مواد، روشهاي اجرايي و عملكرد خود سازه، مي تواند به خرابي بتن منجر شود. به عنوان مثال استفاده از استانداردهاي اروپايي و آمريكايي جهت اجراي پروژه هايي در مناطق خليج فارس، جايي كه آب و هوا و مواد و مصالح ساختماني و مهارت افراد متفاوت با همه اين عوامل در شمال اروپا و آمريكاست، باعث مي شود تا دوام و پايايي سازه هاي بتني در مناطق ياد شده كاهش يافته و در بهره برداري از سازه نيز با مسائل بسيار جدي مواجه گرديم.
1-3- اشتباهات اجرایی (con Struction Errors)
كم كاريها، اشتباهات و نقصهایی كه به هنگام اجراي پروژه ها رخ مي دهد، ممكن است باعث گردد تا آسيبهايي چون پديده حفره های لانه زنبوري، آب انداختگي، جداشدگي، تركهاي جمع شدگي، فضاهاي خالي اضافي يا بتن آلوده شده، به وجود آيد كه همگي آنها به مشكلات جدي مي انجامند.
اين گونه نقصها و اشكالات را مي توان زاييده كارآئي، درجه فشردگي، سيستم عمل آوري آب، مخلوط آلوده، سنگدانه هاي آلوده و استفاده غلط از افزودنيها به صورت فردي و يا گروهي دانست.
1-1- نفوذ نمكها (ingress Of Salts)
نمكهاي ته نشين شده كه حاصل تبخير و يا جريان آبهاي داراي املاح مي باشند و همچنين نمكهایی كه توسط باد در خلل و فرج و تركها جمع مي شوند، هنگام كريستاليزه شدن مي توانند فشار مخربي به سازه ها وارد كنند كه اين عمل علاوه بر تسريع و تشديد زنگ زدگي و خوردگي آرماتورها به واسطه وجود نمكهاست. تر وخشك شدن متناوب نيز مي تواند تمركز نمكها را شدت بخشد زيرا آب داراي املاح، پس از تبخير، املاح خود را به جا مي گذارد.
1-2- اشتباهات طراحي (specification Errors)
به كارگيري استانداردهاي نامناسب و مشخصات فني غلط در رابطه با انتخاب مواد، روشهاي اجرايي و عملكرد خود سازه، مي تواند به خرابي بتن منجر شود. به عنوان مثال استفاده از استانداردهاي اروپايي و آمريكايي جهت اجراي پروژه هايي در مناطق خليج فارس، جايي كه آب و هوا و مواد و مصالح ساختماني و مهارت افراد متفاوت با همه اين عوامل در شمال اروپا و آمريكاست، باعث مي شود تا دوام و پايايي سازه هاي بتني در مناطق ياد شده كاهش يافته و در بهره برداري از سازه نيز با مسائل بسيار جدي مواجه گرديم.
1-3- اشتباهات اجرایی (con Struction Errors)
كم كاريها، اشتباهات و نقصهایی كه به هنگام اجراي پروژه ها رخ مي دهد، ممكن است باعث گردد تا آسيبهايي چون پديده حفره های لانه زنبوري، آب انداختگي، جداشدگي، تركهاي جمع شدگي، فضاهاي خالي اضافي يا بتن آلوده شده، به وجود آيد كه همگي آنها به مشكلات جدي مي انجامند.
اين گونه نقصها و اشكالات را مي توان زاييده كارآئي، درجه فشردگي، سيستم عمل آوري آب، مخلوط آلوده، سنگدانه هاي آلوده و استفاده غلط از افزودنيها به صورت فردي و يا گروهي دانست.
مقدمه ای بر بررسی های ایمن سازی در سدهای قوسی
۱۳۹۲/۰۴/۲۲
1:33
|
سدهای قوسی از انواع سدهای با اضافه ظرفیت باربری بالا و خصیصه ی خود
انطباقی و برتری نسبت ایمنی به قیمت بهره می برند. هر چه سد قوسی مرتفع تر و
بزرگتر باشد، به همان نسبت شرایط زمین شناسی محل سد پیچیده تر بوده و
ظرفیت مخزن نیز بزرگ تر خواهد بود. بنابراین، در صورت وقوع هر گونه خرابی
در این سدها، اقتصاد ملی متحمل زیان فراوان شده و زندگی و دارایی مردم در
معرض خطر قرار خواهد گرفت. در نتیجه، خسارت بالای ناشی از فروریزی سد نشان
دهنده ی اهمیت بالایی است كه باید به ارزیابی و نظارت بر مسائل امنیتی سد
اختصاص داده شود.
درحال حاضر، مهمترین اهداف در بررسی های امنیتی در این زمینه شامل، تئوری مقاومت، تئوری پایداری، تئوری قابلیت اتكاء، تئوری صدمات شکستگی به همراه تحلیل های شبیه سازی عددی، تست مدل ژئوهندسی، ارزیابی و تحلیل بالعکس داده ها و غیره می باشد. با این وجود، این اهداف، دور از اصول تئوریکال علمی و اقبال از سوی چرخه ی مهندسین سد می باشد. این مقاله درباره ی پیشرفت های صورت گرفته در زمینه ی سدهای قوسی و زیان و خسارت ناشی از فروریزی این سدها و خلاصه ای بر تئوری های اصلی موجود و اهداف ارزیابی های امنیتی سدهای قوسی بوده و نقاط ضعف این تئوری ها و اهداف را تحلیل کرده و مشکلات موجود بر سر راه تحقیقات آینده را مورد اشاره قرار داده و نهایتاً به مسائل و موضوعات حیاتی و نقاط مشکل ساز به عنوان ارزیابی های امنیتی سدهای قوسی می پردازد.
مقدمه:
سدهای قوسی گونهای از سدهای امن و اقتصادی میباشند. از زمان ساخت اولین سد قوسی در جهان (سد زولا) در فرانسه در سال 1854 و اولین سد قوسی بلند در جهان(سد هاور) (به ارتفاع 221 متر و طول تاج 372 متر) در آمریکا در سال 1936، سدهای قوسی به لطف اضافه ظرفیت باربری منحصر بفرد و خصیصه ی خود- تنظیمی، به وفور مورد توجه مهندسین سد در زمینه ساخت سد در سراسر جهان قرار گرفته اند. در حال حاضر بیش از نیمی از سدهای عظیم ساخته شده در سراسر جهان با ارتفاعی بیش از 200 متر از نوع سدهای قوسی میباشند. در نواحی غربی چین گروهی از سدهای قوسی ممتاز جهان با ارتفاعی بیش از 300 متر در دست ساخت بوده و یا ساخته خواهند شد. سد سازی در تمام کشورهای جهان این موضوع را به اثبات رسانیده است، که هر چه سد بلندتر و مرتفع تر باشد، اهمیت اقتصادی و جنبه های امنیتی آن بیشتر خواهد بود. بطور کلی، سدهای قوسی با مخازن عظیم مانند سد قوسی مالپاستفرانسه، سد قوسی وایونت ایتالیا و غیره ثابت کرده اند که در صورت فروریزی و خرابی، عواقب این مسئله کاملاً جدی بوده و نه تنها اقتصاد ملی را متحمل زیان قابل توجهی می کنند، بلکه جان و مال مردم را شدیداً به خطر خواهند انداخت. در سال 1959 سد قوسی مالپاست فرانسه به دلیل لغزش بدنه سد بهمراه لایه ی عمیق سنگی شالوده، فرو ریخت که این اتفاق منجر به مرگ 400 نفر و از دست رفتن سدمایه ی اقتصادی هنگفتی گردید.
درحال حاضر، مهمترین اهداف در بررسی های امنیتی در این زمینه شامل، تئوری مقاومت، تئوری پایداری، تئوری قابلیت اتكاء، تئوری صدمات شکستگی به همراه تحلیل های شبیه سازی عددی، تست مدل ژئوهندسی، ارزیابی و تحلیل بالعکس داده ها و غیره می باشد. با این وجود، این اهداف، دور از اصول تئوریکال علمی و اقبال از سوی چرخه ی مهندسین سد می باشد. این مقاله درباره ی پیشرفت های صورت گرفته در زمینه ی سدهای قوسی و زیان و خسارت ناشی از فروریزی این سدها و خلاصه ای بر تئوری های اصلی موجود و اهداف ارزیابی های امنیتی سدهای قوسی بوده و نقاط ضعف این تئوری ها و اهداف را تحلیل کرده و مشکلات موجود بر سر راه تحقیقات آینده را مورد اشاره قرار داده و نهایتاً به مسائل و موضوعات حیاتی و نقاط مشکل ساز به عنوان ارزیابی های امنیتی سدهای قوسی می پردازد.
مقدمه:
سدهای قوسی گونهای از سدهای امن و اقتصادی میباشند. از زمان ساخت اولین سد قوسی در جهان (سد زولا) در فرانسه در سال 1854 و اولین سد قوسی بلند در جهان(سد هاور) (به ارتفاع 221 متر و طول تاج 372 متر) در آمریکا در سال 1936، سدهای قوسی به لطف اضافه ظرفیت باربری منحصر بفرد و خصیصه ی خود- تنظیمی، به وفور مورد توجه مهندسین سد در زمینه ساخت سد در سراسر جهان قرار گرفته اند. در حال حاضر بیش از نیمی از سدهای عظیم ساخته شده در سراسر جهان با ارتفاعی بیش از 200 متر از نوع سدهای قوسی میباشند. در نواحی غربی چین گروهی از سدهای قوسی ممتاز جهان با ارتفاعی بیش از 300 متر در دست ساخت بوده و یا ساخته خواهند شد. سد سازی در تمام کشورهای جهان این موضوع را به اثبات رسانیده است، که هر چه سد بلندتر و مرتفع تر باشد، اهمیت اقتصادی و جنبه های امنیتی آن بیشتر خواهد بود. بطور کلی، سدهای قوسی با مخازن عظیم مانند سد قوسی مالپاستفرانسه، سد قوسی وایونت ایتالیا و غیره ثابت کرده اند که در صورت فروریزی و خرابی، عواقب این مسئله کاملاً جدی بوده و نه تنها اقتصاد ملی را متحمل زیان قابل توجهی می کنند، بلکه جان و مال مردم را شدیداً به خطر خواهند انداخت. در سال 1959 سد قوسی مالپاست فرانسه به دلیل لغزش بدنه سد بهمراه لایه ی عمیق سنگی شالوده، فرو ریخت که این اتفاق منجر به مرگ 400 نفر و از دست رفتن سدمایه ی اقتصادی هنگفتی گردید.
تکنولوژی اجراء در سد خاکی با هسته رسی
۱۳۹۲/۰۴/۱۵
1:30
|
مقدمه :
پس از انتخاب پیمانکار و دریافت اطلاعات کاملی از پروژه اولین گام، تحویل زمین با حضور نمایندگان کارفرما، نظارت مقیم و پیمانکار می باشد که بین آنها صورتجلسه میشود . پس از آن پیمانکار برنامه زمانبندی خود را با توجه به شرایط پروژه و امکانات خود به دستگاه نظارت ارائه می دهد .
در قدم اول پیمانکار باید به بررسی وشروع عملیات اجرایی راههای دسترسی اقدام نماید. روش کار به این طریق است که نقشههای جزئیات را پیمانکار براساس نقشههای اصلی مشاور و برداشتهای نقشهبرداری تهیه و به دستگاه نظارت جهت تایید ارسال می شود. احداث راههای دسترسی باید به نحوی باشد که محل جادهها در طول اجرای کل پروژه تغییر نکند چون دوباره کاری است و هزینه اضافی را موجب می شود حتی الامکان بهتر است جادهها یکطرفه باشند تا به این وسیله تصادفات کمتر شود.
بولدوزر، لودر، گریدر، غلتک و تراک میکسر از معمول ترین ماشین آلات راهسازی هستند که بکارگیری می شوند. با توجه به شرایط پروژه، توپوگرافی و جنس زمین در صورت نیاز باید از ماشین آلات دیگری مانند بیل مکانیکی، Jack hammer یا پیکور، دریل واگن وغیره استفاده کرد .
در طول اجرای پروژه اگر پیمانکار هنگام اجرا به مواردی برخورد نماید که در نقشهها دیده نشده باشد، موارد را به اطلاع دستگاه نظارت مقیم رسانده و درخصوص نحوه اجرای هماهنگی لازم صورت میگیرد و با نظارت صورتجلسه میشود .
نحوه پرداخت هزینه پروژه به این صورت است که پیمانکار صورت وضعیت ماهانه را تنظیم وبه دستگاه نظارت تحویل می دهد و دستگاه نظارت پس از بررسی اعلام نظر می نماید. پیمانکار نیز نظرات خود را به همراه مدارک مستند مانند صورتجلسات، برداشتهای نقشهبرداری وغیره ارائه نموده نتیجه به کارفرمای طرح ارائه می شود .
پس از انتخاب پیمانکار و دریافت اطلاعات کاملی از پروژه اولین گام، تحویل زمین با حضور نمایندگان کارفرما، نظارت مقیم و پیمانکار می باشد که بین آنها صورتجلسه میشود . پس از آن پیمانکار برنامه زمانبندی خود را با توجه به شرایط پروژه و امکانات خود به دستگاه نظارت ارائه می دهد .
در قدم اول پیمانکار باید به بررسی وشروع عملیات اجرایی راههای دسترسی اقدام نماید. روش کار به این طریق است که نقشههای جزئیات را پیمانکار براساس نقشههای اصلی مشاور و برداشتهای نقشهبرداری تهیه و به دستگاه نظارت جهت تایید ارسال می شود. احداث راههای دسترسی باید به نحوی باشد که محل جادهها در طول اجرای کل پروژه تغییر نکند چون دوباره کاری است و هزینه اضافی را موجب می شود حتی الامکان بهتر است جادهها یکطرفه باشند تا به این وسیله تصادفات کمتر شود.
بولدوزر، لودر، گریدر، غلتک و تراک میکسر از معمول ترین ماشین آلات راهسازی هستند که بکارگیری می شوند. با توجه به شرایط پروژه، توپوگرافی و جنس زمین در صورت نیاز باید از ماشین آلات دیگری مانند بیل مکانیکی، Jack hammer یا پیکور، دریل واگن وغیره استفاده کرد .
در طول اجرای پروژه اگر پیمانکار هنگام اجرا به مواردی برخورد نماید که در نقشهها دیده نشده باشد، موارد را به اطلاع دستگاه نظارت مقیم رسانده و درخصوص نحوه اجرای هماهنگی لازم صورت میگیرد و با نظارت صورتجلسه میشود .
نحوه پرداخت هزینه پروژه به این صورت است که پیمانکار صورت وضعیت ماهانه را تنظیم وبه دستگاه نظارت تحویل می دهد و دستگاه نظارت پس از بررسی اعلام نظر می نماید. پیمانکار نیز نظرات خود را به همراه مدارک مستند مانند صورتجلسات، برداشتهای نقشهبرداری وغیره ارائه نموده نتیجه به کارفرمای طرح ارائه می شود .
مقدمه ای بر صنعت سد سازی در ایران
۱۳۹۲/۰۴/۰۸
1:28
|
کشور ایران با وسعت 1648000 کیلومتر مربع یکی از فلاتهای پهناور آسیاست
حدود جنوبی آن خلیج فارس و دریای عمان، حدشمالی دریای خزر، حد غربی آن
کوههای زاگرس و حوزه اروند رود است که در شرق به کوههای پامیر محدود می
باشد. میانگین بارندگی سالانه کشور آن حدود 250 میلیمتر است که کمتر از
میانگین بارندگی آسیا و حدود یک سوم میانگین جهانی می باشد. تنوع اقلیمی،
شرایط توپوگرافی و جغرافیایی، توزیع ناموزون مکانی و زمانی جریانهای سطحی
در انطباق با نیازهای آبی و تغییرات شدید بین سالی از ویژگیهای هیدورلیکی
بخش وسیعی از کشور محسوب می شود.
از اینرو اصول مهندسی آبیاری از روزگاران پیشین موردتوجه ایرانیان قرار داشته، تا جائی که به آن هنر آبیاری اطلاق مینمودهاند. عظمت و اهمیت آبیاری در معتقدات مذهبی، آداب و رسوم و سنتهای ایران جای والایی داشته است. آب در سرودهای مذهبی زرتشت بسیار آمده است و خدای نگهبان آب را آناهیتا می نامیدند.
ایرانیان در صنعت سدسازی سابقه بسیار طولانی دارند یکی از قدیمی ترین سدهای قوسی جهان بنام سد کبار مشهور است که طول تاج آن 55 متر، ارتفاع 26 متر و فقط 5 متر ضخامت دارد و شعاع قوس آن 38 متر میباشد که نشان دهنده توان اجرائی گذشتگان در ساخت سد قوسی است. سدهای بتنی ساوه، سدخاکی درودزن در فارس، امروزه در محل سابق سدهای قدیمی ساخته شده اند.
در دشتهای پهناور و خشک ایران، قنات تنها وسیله کشت و کار و کشاورزی و آبادانی و بوجود آمدن آبادیها، روستاها و ولایات و شهرها و اقتصاد پویای کشاورزی و نهایتاً تکوین تمدنهای بزرگ این مرز و بوم بوده است، بعبارتی تنها وسیله أی که زندگی را از اعماق سیاهی های خاک بیرون می کشید و به پهنه های گسترده دشتهای تشنه و تکیده ارزانی می داشت. ایجاد چنین شاهکار ساختمانی، یا حفاری در اعماق زمین و ایجاد گالریهای تا ده برابر طول خط استوا، باهدف مقدس تامین آب، و رفع نیازهای اولیه، و از همه مهمتر با نیت اعتلاء سطح زندگی مردم صورت میگرفته است. برنامه های عمرانی گوناگونی که باهدف توسعه اقتصادی – اجتماعی کشور، تاکنون تدوین گردیده است، به طور اصولی جملگی دارای زیربنای متکی به توسعه منابع آب بوده اند. از این رو توسعه بهره برداری از منابع مختلف آب در اولویت نخست برنامه های مذکور قرار داشته و تامین آب عاملی برای دستیابی به آرمانهای رشد گردیده، رشدی که فقر زدائی، قطع وابستگی، ایجاد عدالت اجتماعی، رفاه و سرافرازی را به ارمغان داشته است.توسعه کشاورزی در ایران به عنوان یکی از اهرمهای پیشرفت اقتصادی همراه با عوامل مهمی چون افزایش جمعیت، بالاتر رفتن سطح بهداشت، محدودیت منابع آب شیرین، برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی و سرانجام هجوم جبهه های آب شور به شیرین، احداث سدهای مخزنی را در اولویت کارهای عمرانی قرار میدهد.
از اینرو اصول مهندسی آبیاری از روزگاران پیشین موردتوجه ایرانیان قرار داشته، تا جائی که به آن هنر آبیاری اطلاق مینمودهاند. عظمت و اهمیت آبیاری در معتقدات مذهبی، آداب و رسوم و سنتهای ایران جای والایی داشته است. آب در سرودهای مذهبی زرتشت بسیار آمده است و خدای نگهبان آب را آناهیتا می نامیدند.
ایرانیان در صنعت سدسازی سابقه بسیار طولانی دارند یکی از قدیمی ترین سدهای قوسی جهان بنام سد کبار مشهور است که طول تاج آن 55 متر، ارتفاع 26 متر و فقط 5 متر ضخامت دارد و شعاع قوس آن 38 متر میباشد که نشان دهنده توان اجرائی گذشتگان در ساخت سد قوسی است. سدهای بتنی ساوه، سدخاکی درودزن در فارس، امروزه در محل سابق سدهای قدیمی ساخته شده اند.
در دشتهای پهناور و خشک ایران، قنات تنها وسیله کشت و کار و کشاورزی و آبادانی و بوجود آمدن آبادیها، روستاها و ولایات و شهرها و اقتصاد پویای کشاورزی و نهایتاً تکوین تمدنهای بزرگ این مرز و بوم بوده است، بعبارتی تنها وسیله أی که زندگی را از اعماق سیاهی های خاک بیرون می کشید و به پهنه های گسترده دشتهای تشنه و تکیده ارزانی می داشت. ایجاد چنین شاهکار ساختمانی، یا حفاری در اعماق زمین و ایجاد گالریهای تا ده برابر طول خط استوا، باهدف مقدس تامین آب، و رفع نیازهای اولیه، و از همه مهمتر با نیت اعتلاء سطح زندگی مردم صورت میگرفته است. برنامه های عمرانی گوناگونی که باهدف توسعه اقتصادی – اجتماعی کشور، تاکنون تدوین گردیده است، به طور اصولی جملگی دارای زیربنای متکی به توسعه منابع آب بوده اند. از این رو توسعه بهره برداری از منابع مختلف آب در اولویت نخست برنامه های مذکور قرار داشته و تامین آب عاملی برای دستیابی به آرمانهای رشد گردیده، رشدی که فقر زدائی، قطع وابستگی، ایجاد عدالت اجتماعی، رفاه و سرافرازی را به ارمغان داشته است.توسعه کشاورزی در ایران به عنوان یکی از اهرمهای پیشرفت اقتصادی همراه با عوامل مهمی چون افزایش جمعیت، بالاتر رفتن سطح بهداشت، محدودیت منابع آب شیرین، برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی و سرانجام هجوم جبهه های آب شور به شیرین، احداث سدهای مخزنی را در اولویت کارهای عمرانی قرار میدهد.
زهکشی
۱۳۹۲/۰۴/۰۱
1:14
|
آب جاری یا آبی که از چشمهها خارج میشود، نباید از روی یک ناحیه ناپایدار
حرکت کند. وجود آب در سطح دامنه، علاوه بر نقش فرسایشی، به راحتی
میتواند به داخل دامنه نفوذ کرده و به سرعت بر ناپایداری آن بیافزاید.
دور نمودن آب از سطح دامنه و جلوگیری از نفوذ آن، مخصوصاً در مورد
دامنههایی که بطور بالقوه ناپایدارند، از مهمترین روشهای مهندسی دستیابی
به پایداری است.
انواع روکشهای زهکشی آبهای سطحی
شبکه زهکشی بسطی
برای آن که آب به داخل دامنه نفوذ نکند باید ترتیبی داد تا هرچه زودتر سطح دامنه را ترک کند. احداث آبروهای مناسب در سطح دامنه، یا در روی پلکانها، یکی از مهمترین تمهیدات در این مورد است. این آبروها باید ضمن دارا بودن گنجایش و شیب کافی، بسترشان نیز غیر قابل نفوذ باشد. برای جلوگیری از تخریب و پر شدن این جویها در طول زمان، میتوان آنها را با قطعات سنگ پر نمود.
این روش در مورد دامنههای خاکی یا دامنههای متشکل از سنگهای تجزیه شده، مفید واقع میشود و میتواند علاوه بر پیشگیری، در مراحل اولیه حرکت دامنه نیز نقش ترمیمی داشته باشد. نقش مهم دیگر شبکه زهکشی سطحی جلوگیری از فرسایش سطح دامنه توسط آبهای جاری است.
مسدود کردن شکافها
ترکها و شکافهای سطحی محلهای مناسبی را برای نفوذ آب به داخل دامنه فراهم میکند. وجود این شکافها، مخصوصا در مراحل آغازین توسعه یک ناپایداری جدید، مشکل آفرین تر میشود. پر کردن این شکافها توسط مواد غیر قابل نفوذی مثل رس، بتن یا مواد نفتی میتواند تا حدود زیادی از انباشته شدن آب و نفوذ آن به داخل دامنه جلوگیری کند. این روش هم در مورد دامنههای خاکی و هم سنگی قابل اجراست و میتواند هم در پیشگیری بکار رود و هم درمراحل اولیه ایجاد یک زمین لغره، پیشرفت آن را کند یا متوقف نماید.
غیر قابل نفوذ کردن بخش دامنه
یکی از رایج ترین روشهای غیر قابل نفوذ کردن سطح زمین، پاشیدن مواد نفتی (مالج) به سطح دامنه است. مالج به انواعی از مواد نفتی سنگین مایع اطلاق میشود که معمولاً جزء محصولات زاید پالایشگاه یا کارخانههای پتروشیمی است. این روش ضمن جلوگیری از نفوذ آب بهداخل دامنه، با چسباندن ذرات خاک به یکدیگر، سطح دامنه را در برابر آثار فرسایشی باد و تا حدی آب جاری محفوظ نگاه میدارد.
انواع روشهای زهکشی آبهای داخل دامنه
با وجود کوششی که برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل دامنه صورت میگیرد باز هم ممکن است قسمتی از آبها از سطح دامنه نفوذ از محلی دورتر توسط آب زیرزمینی به داخل دامنه حمل شود. این آبها قبل از هر چیز با افزودن به وزن نیروهای رانشی را زیاد میکنند.
انواع روکشهای زهکشی آبهای سطحی
شبکه زهکشی بسطی
برای آن که آب به داخل دامنه نفوذ نکند باید ترتیبی داد تا هرچه زودتر سطح دامنه را ترک کند. احداث آبروهای مناسب در سطح دامنه، یا در روی پلکانها، یکی از مهمترین تمهیدات در این مورد است. این آبروها باید ضمن دارا بودن گنجایش و شیب کافی، بسترشان نیز غیر قابل نفوذ باشد. برای جلوگیری از تخریب و پر شدن این جویها در طول زمان، میتوان آنها را با قطعات سنگ پر نمود.
این روش در مورد دامنههای خاکی یا دامنههای متشکل از سنگهای تجزیه شده، مفید واقع میشود و میتواند علاوه بر پیشگیری، در مراحل اولیه حرکت دامنه نیز نقش ترمیمی داشته باشد. نقش مهم دیگر شبکه زهکشی سطحی جلوگیری از فرسایش سطح دامنه توسط آبهای جاری است.
مسدود کردن شکافها
ترکها و شکافهای سطحی محلهای مناسبی را برای نفوذ آب به داخل دامنه فراهم میکند. وجود این شکافها، مخصوصا در مراحل آغازین توسعه یک ناپایداری جدید، مشکل آفرین تر میشود. پر کردن این شکافها توسط مواد غیر قابل نفوذی مثل رس، بتن یا مواد نفتی میتواند تا حدود زیادی از انباشته شدن آب و نفوذ آن به داخل دامنه جلوگیری کند. این روش هم در مورد دامنههای خاکی و هم سنگی قابل اجراست و میتواند هم در پیشگیری بکار رود و هم درمراحل اولیه ایجاد یک زمین لغره، پیشرفت آن را کند یا متوقف نماید.
غیر قابل نفوذ کردن بخش دامنه
یکی از رایج ترین روشهای غیر قابل نفوذ کردن سطح زمین، پاشیدن مواد نفتی (مالج) به سطح دامنه است. مالج به انواعی از مواد نفتی سنگین مایع اطلاق میشود که معمولاً جزء محصولات زاید پالایشگاه یا کارخانههای پتروشیمی است. این روش ضمن جلوگیری از نفوذ آب بهداخل دامنه، با چسباندن ذرات خاک به یکدیگر، سطح دامنه را در برابر آثار فرسایشی باد و تا حدی آب جاری محفوظ نگاه میدارد.
انواع روشهای زهکشی آبهای داخل دامنه
با وجود کوششی که برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل دامنه صورت میگیرد باز هم ممکن است قسمتی از آبها از سطح دامنه نفوذ از محلی دورتر توسط آب زیرزمینی به داخل دامنه حمل شود. این آبها قبل از هر چیز با افزودن به وزن نیروهای رانشی را زیاد میکنند.